Op de boerderij
Groep 4-6
Redactiesommen
In de beginjaren van de basisschool gaat je kind aan de slag met sommen als 7 + 4, 9 – 3, 6 x 5 en 10 : 2. Dit noemen we ook wel kale sommen. In de hogere groepen wordt het je kind een stuk moeilijker gemaakt. Tijdens de rekenlessen komen dan ook redactiesommen aan bod. Veel mensen kennen deze sommen ook wel als verhaaltjessommen. Bij deze sommen worden de getallen niet meer kaal aangeboden, maar in de vorm van een verhaaltje. Om het juiste antwoord op een redactiesom te vinden, moet je kind niet alleen goed kunnen rekenen, begrijpend lezen is namelijk minstens zo belangrijk.
Stappenplan redactiesommen
Voor sommige kinderen zijn redactiesommen een eitje, maar er zijn ook kinderen die de logica er niet in zien. Als je kind moeite heeft met deze sommen, kan het helpen om hier samen wat extra tijd aan te besteden. Het onderstaande stappenplan helpt je kind vast en zeker bij het oplossen van verhaaltjessommen. Doe de stappen vooral zelf eerst voor. Je kind weet op deze manier wat er dan verwacht wordt.
Redactiesommen kunnen allerlei verschillende sommen bevatten. De ene keer moet je kind twee getallen bij elkaar optellen, terwijl je kind de andere keer juist moet delen. Door de som goed door te lezen kan je kind zelf de informatie eruit halen die nodig is om de som op te lossen.
In deze stap zoekt je kind uit welke som bij de vraag hoort. Het is belangrijk dat je kind weet welke informatie hij wel of niet nodig heeft om de som op te lossen. Lukt het niet om het probleem of de vraag te vinden? Dan kan je je kind vragen om het verhaaltje nog eens in eigen woorden na te vertellen.
Als je kind eenmaal weet om wat voor een som het gaat, schrijft hij hem uit. Je kind maakt op deze manier een kale som van een redactiesom. Dit maakt het uitrekenen in stap 4 een stuk makkelijker.
Nadat je kind eenmaal een kale som uit een redactiesom gehaald heeft, is het tijd om de som op te lossen. Hierbij is het belangrijk dat je kind weet welke bewerking als eerste toegepast moet worden.
De laatste stap uit het redactiesommen stappenplan is een belangrijke stap voor ouders. Nadat je kind de verhaaltjessom heeft opgelost, is het aan jou om te controleren of het antwoord klopt. Als je kind er niet uitkomt, gaan jullie samen op zoek naar het juiste antwoord.
Soorten verhaaltjessommen
In verhaaltjessommen kunnen verschillende bewerkingen verwerkt zijn. Er kan bijvoorbeeld gevraagd worden om twee getallen bij elkaar op te tellen. Ook zijn er redactiesommen waar je twee getallen met elkaar moet vermenigvuldigen. Om het allemaal wat duidelijker te maken, lees je hier welke soorten verhaaltjessommen er allemaal zijn.
Optellen bij redactiesommen
Optellen is een eerste bewerking die je kind tegen kan komen in verhaaltjessommen. Als er sprake is van plussommen, hoeft je kind de getallen uit het verhaaltje enkel bij elkaar op te tellen. Gebeurt dit op de juiste manier? Dan is het goede antwoord binnen de kortste keren gevonden!
Verhaaltjessommen en aftrekken
Naast plussommen kun je ook verhaaltjessommen tegenkomen waarbij je kind getallen van elkaar af moet trekken. Dit noemen we ook wel minsommen. Je kind past deze bewerking bijvoorbeeld toe in de volgende som: Mieke heeft voor haar verjaardag een snoeppot gekregen met 20 snoepjes. Ze laat Tiemen, Eva, Mark en Mijke er ieders eentje pakken. Zelf pakt ze er vervolgens twee. Hoeveel snoepjes zitten er nog in de pot?
Vermenigvuldigen en delen
In verhaaltjessommen kan je kind ook gevraagd worden een deelsom of keersom op te lossen. Bij het vermenigvuldigen en delen zijn namelijk ook twee bewerkingen die in redactiesommen voor kunnen komen. Hierdoor moet er vaak gerekend worden met grote getallen. Dit maakt dat veel kinderen het lastig vinden om dergelijke sommen op te lossen.
Procenten en breuken
Naast plus- en minsommen kunnen redactiesommen ook procenten en breuken bevatten. Bij het uitrekenen van dergelijke verhaaltjessommen lopen veel kinderen tegen problemen aan. Dit komt doordat je kind in zo’n som een gedeelte van een geheel moet berekenen. Als voorbeeld nemen we een taart. Deze wordt in acht stukken gesneden. Alle zes gasten die aanwezig zijn, eten een stukje (1/8). Welk deel blijft er uiteindelijk over?
Oppervlakte en omtrek
Tijdens de rekenlessen kan je kind een verhaaltjessom voorgeschoteld krijgen waarin gevraagd wordt de oppervlakte of omtrek van iets te berekenen. Veel kinderen vinden het oplossen van zo’n redactiesom lastig. Dit komt vooral doordat zij zich er geen beeld bij kunnen vormen.
Tip: Wil je jouw kind helpen de oppervlakte of omtrek in een verhaaltjessom te berekenen? Laat je kind de situatie dan tekenen op ruitjespapier. Op deze manier wordt de verhaaltjessom inzichtelijk, waardoor het oplossen ervan meestal een stuk makkelijker is.
Met verhoudingstabel
Een ander hulpmiddel om een verhaalsom op te lossen is een verhoudingstabel. Met behulp van zo’n tabel kun je de informatie uit een verhaaltjessom op een vaste manier rangschikken. Het grote voordeel hiervan is dat de som overzichtelijker wordt, wat het oplossen ervan makkelijker maakt.
Met tijd
In redactiesommen met tijd komen zowel de gewone kloktijden als digitale tijden voorbij. Deze worden vaak verwerkt in een verhaal waarbij je kind moet uitrekenen hoe laat iemand aankomt. Veel kinderen vinden dit lastig, omdat er veel getallen staan en je de getallen niet onder elkaar kunt zetten om ze op of af te trekken. Een verhoudingstabel of getallenlijn kan hierbij helpen.
Kees gaat met de trein van Apeldoorn naar Amsterdam. De lengte van de route is 80 km en de trein rijdt 40 km per uur. Kees vertrekt om 14:00. Hoe laat komt hij aan?
Redactiesommen groep 3, 4, 5, 6, 7 en 8
Redactiesommen vormen een rode draad tijdens de rekenlessen op de basisschool. Je kind komt er in groep 3 voor het eerst mee in aanraking en vervolgens keren verhaaltjessommen ieder jaar terug. Hieronder lees je hoe de redactiesommen er in de verschillende groepen ongeveer uitzien.
Getallen bewerken: de basis voor redactiesommen in groep 3
Groep 3 is de eerste groep dat je kind in aanraking komt met redactiesommen. Je kind wordt niet direct in het diepe gegooid, maar werkt stukje bij beetje toe naar de echte sommen. Het begint in groep 3 allemaal met getallen bewerken. Om het niet te moeilijk te maken, worden hier plaatjes bij gebruikt. Zo wordt er bijvoorbeeld één vakje in het plaatje leeg gelaten. Aan jouw kind de taak om het juiste getal hier in te vullen. Door verhaaltjessommen te visualiseren begrijpt je kind snel wat de bedoeling is van de som.
Handvatten om redactiesommen op te lossen in groep 4
In groep 4 worden er handvatten geboden om verhaaltjessommen makkelijk en snel op te lossen. Zo leert je kind onder meer het stappenplan dat we eerder in deze tekst al behandeld hebben. Daarnaast komen er in deze groep nieuwe bewerkingen om de hoek kijken, zoals deel- en keersommen. Bovendien moet je kind soms verschillende bewerkingen toepassen om een verhaaltjessom op te lossen.
Groep 5: verhaaltjessommen worden steeds moeilijker
De sommen in het verhaal worden een stuk lastiger in groep 5. Dit komt onder meer doordat er grotere getallen gebruikt worden. Daarnaast kunnen de redactiesommen in groep 5 meer dan één som bevatten. Het kan maar zo zijn dat je kind ineens een verhaaltjessom met wel twee of drie verschillende sommen uit moet rekenen.
Breuken, tijd, omtrek en oppervlakte in groep 6
In groep 6 worden de redactiesommen opnieuw een stukje moeilijker.. Zo krijgt je kind in deze groep onder meer te maken met verhaaltjessommen met breuken. Daarnaast kan je kind gevraagd worden om een redactiesom met tijd, omtrek of oppervlakte uit te rekenen. Omdat veel kinderen hier moeite mee hebben, wordt je kind een handig trucje geleerd. In groep 6 leert je kind namelijk rekenen met een verhoudingstabel. Door gebruik te maken van zo’n tabel, kan je kind de getallen in en verhaaltjessom overzichtelijk noteren. Het oplossen van de som is op deze manier een stukje makkelijker.
Redactiesommen met grote getallen in groep 7
Groep 7 wordt vaak als de moeilijkste groep van de basisschool bestempeld. Dit komt onder meer doordat de rekenlessen behoorlijk pittig zijn. Zo leert je kind in deze groep rekenen met steeds grotere getallen. Deze grote getallen keren ook terug in de verhaaltjessommen. Daarnaast kan je kind in groep 7 ook redactiesommen met kommagetallen en procenten tegenkomen. Om deze sommen makkelijker op te kunnen lossen, wordt er in groep 7 gehamerd op het tekenen van de opgave. Door de som uit te tekenen begrijpt je kind het vaak een stuk beter. Dit is zeker het geval als het om een som met een relatief lang verhaal gaat.
Groep 8: redactiesommen met combinaties
Ook in de laatste groep van de basisschool gaat je kind aan de slag met redactiesommen. In groep 8 wordt verwacht dat je kind alle lastige onderdelen uit groep 7 onder de knie heeft. Er worden in deze groep namelijk combinaties gemaakt in verhaaltjessommen. Zo kan je kind bijvoorbeeld redactiesommen tegenkomen waarin zowel tijd als snelheid wordt genoemd. Verwacht wordt dat je kind in staat is om de juiste verhouding te berekenen.
Online redactiesommen oefenen
Doordat er vaak veel informatie in een redactiesom staat, vindt je kind het mogelijk lastig om de juiste informatie eruit te halen. Om te voorkomen dat er een (grote) rekenachterstand ontstaat, is het belangrijk om veel te oefenen met verhaaltjessommen. Op Squla kan je kind spelenderwijs aan de slag met redactiesommen. De sommen pas zich aan het niveau van je kind aan, waardoor ze nooit te moeilijk of te makkelijk zijn. Op deze manier wordt je kind steeds iets beter in redactiesommen en blijft verhaaltjessommen maken leuk!
Werkbladen redactiesommen
Wil je samen met je kind aan de slag met redactiesommen? Dan bieden werkbladen een uitkomst. Op zo’n werkblad staan verschillende verhaaltjessommen die gebaseerd zijn op het niveau van je kind. Hieronder vind je een aantal werkbladen met redactiesommen, zodat je direct samen met jouw kind aan de slag kunt.
Hoe werken redactiesommen?
Redactiesommen zijn sommen waarin de som verwerkt is in een verhaaltje. Vandaar dat deze sommen ook wel verhaaltjessommen genoemd worden. De som wordt dus niet langer als ‘kale som’ gepresenteerd, maar zit verstopt in een stukje tekst. In deze sommen kun je alle soorten bewerkingen tegenkomen, waaronder optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen.
De makkelijkste manier om een verhaaltjessom op te lossen is met behulp van een stappenplan. Bepaal eerst om wat voor een soort som het gaat. Zodra je dit weet, schrijf je de som op of teken je hem uit. Aan de hand hiervan kun je de som uitrekenen. Tot slot controleer je het antwoord. Doe de stappen eerst voor en laat je kind zich daarna pas op de verhaaltjessommen storten.
Wanneer je kind voor het eerst in aanraking komt met redactiesommen, gaat het vaak alleen nog maar om optellen en aftrekken. In hogere groepen komen hier nieuwe bewerkingen bij. Zo moet je kind in groep 4 bijvoorbeeld redactiesommen met deel- en keersommen oplossen. In de hogere groepen komen er bovendien breuken, procenten en kommagetallen voor in verhaaltjessommen.
Redactiesommen keren vrijwel de hele basisschool terug tijdens de rekenlessen. In groep 1 en 2 verpakt de juf deze sommen in een verhaaltje tijdens de rekenkring. In groep 3 maakt je kind kennis met verhaaltjessommen in de vorm van bussommen. Hierbij komen de basisbewerkingen optellen en aftrekken vaak aan bod. In de groepen 4, 5, 6, 7 en 8 worden verhaaltjessommen alsmaar moeilijker. De getallen worden groter en bovendien komen er nieuwe bewerkingen om de hoek kijken.
Als je kind moeite heeft met redactiesommen, zijn er verschillende manieren om ze te oefenen. Je kind kan onder andere op Squla oefenen met verhaaltjessommen. Het voordeel hiervan is dat de sommen zich aanpassen aan het niveau van je kind. Je kunt eventueel ook werkbladen met redactiesommen gebruiken om je kind te helpen redactiesommen onder de knie te krijgen.