Splitsen

Splitsen is een strategie waar je kind al vroeg op de basisschool mee in aanraking komt. Daarom is het handig om te weten wat hier precies mee bedoeld wordt. Splitsen is in principe niets anders dan het in tweeën verdelen van een getal. De meeste getallen tot 10 zijn op verschillende manieren te splitsen. Neem bijvoorbeeld het getal 7. Dit kun je splitsen in 7 en 0, 0 en 7, 6 en 1, 1 en 6, 5 en 2, 2 en 5, 4 en 3 en 3 en 4. Als je kind een getal splitst, kan hij hier vier sommetjes mee maken. Stel dat je kind 7 splitst in 4 en 3. Hiermee kan hij de volgende sommen maken: 4 + 3 = 7, 3 + 4 = 7, 7 – 4 = 3 en 7 – 3 = 4.

Hierboven haalden we al enkele voorbeelden aan van manieren waarop getallen te splitsen zijn. Naast deze getallen leert je kind ook al vrij snel om het getal 10 te splitsen. Je kind kan dit getal op elf verschillende manieren splitsen: 10 en 0, 0 en 10, 9 en 1, 1 en 9, 8 en 2, 2 en 8, 7 en 3, 3 en 7, 6 en 4, 4 en 6 en 5 en 5. Ondanks dat er talloze getallen zijn die je kind kan splitsen, wordt het getal 10 bestempeld als het belangrijkste getal dat je kunt splitsen. Dit komt doordat je kind deze splitsing nodig heeft voor sommen die over het tiental heen gaan, zoals 8 + 4 of 9 + 8.

Om het oplossen van sommen die over het tiental heen gaan makkelijker te maken, leert je kind ook aanvullen. Dit houdt in dat één van de twee getallen aangevuld wordt tot 10. Door aanvullen is het bijvoorbeeld een stuk eenvoudiger om de som 9 + 8 op te lossen. Je kind vult het getal 9 aan tot 10. De 8 wordt hiervoor gesplitst in 1 en 7. De 1 gebruikt je kind om de 9 aan te vullen tot 10, waardoor de som er als volgt uitziet: 10 + 7. Hier kan je kind mogelijk direct het antwoord op geven, terwijl dit bij de som 9 + 8 misschien niet het geval is.

Niet ieder kind begrijpt direct hoe het splitsen van getallen in zijn werk gaat. Gelukkig wordt hier op school veelvuldig mee geoefend. In het begin leert je kind niet direct splitsen met getallen, maar worden voorwerpen gebruikt. Zo krijgt je kind bijvoorbeeld een vak te zien met daarin appels en peren. Laat hem eerst tellen hoeveel appels en peren zich in totaal in het vak bevinden. Als er 6 fruitstukken worden afgebeeld, noteert hij dit. Vervolgens richt je kind zich tot de individuele fruitsoorten. Telt hij 4 appels en 2 peren? Laat hem dit dan in de kleine vakjes noteren waarin hij net de 6 heeft opgeschreven. Hierdoor ziet je kind direct dat 6 gesplitst kan worden in 4 en 2.

De rekensommen blijven niet beperkt tot 10. Zo krijgt je kind na verloop van tijd ook te maken met sommen die over een tiental heen gaan, zoals 43 + 36. Om het antwoord op deze som uit te rekenen, kan je kind ook de rekenstrategie splitsen gebruiken. Laat je kind eerst de beide tientallen bij elkaar optellen en vervolgens de eenheden. Dit resulteert in de sommen: 40 + 30 = 70 en 3 + 6 = 9. Nu hoeft hij alleen 70 en 9 nog bij elkaar op te tellen, waardoor hij snel weet dat 79 het antwoord op 43 + 36 is.

Wil je samen met je kind splitsen oefenen? Dan kun je hier ook dominostenen voor gebruiken. Deze stenen lijken haast gemaakt voor splitsen. Een dominosteen is immers opgedeeld in twee helften. Op iedere helft staat een aantal stippen. Laat je kind het aantal stippen op zo’n steen tellen en vraag hem wat het totale aantal stippen is. Een dominosteen met op de ene helft 4 en de andere helft 3 stippen heeft in totaal 7 stippen. Hierdoor leert je kind dat 7 gesplitst kan worden in 4 en 3.

Sommige kinderen hebben snel in de gaten hoe splitsen werkt, maar niet ieder kind heeft deze strategie snel onder de knie. Als je kind regelmatig tegen problemen aanloopt bij splitsen, helpt het om splitsen te visualiseren. Hier kun je het beste een zogeheten splitsschema voor gebruiken. Hierdoor ziet je kind in een oogopslag in welke twee getallen een ander getal gesplitst kan worden. Een splitsschema kan er als volgt uitzien:

Splitsen is iets wat je kind vooral in de beginjaren van de basisschool leert. In groep 1 en 2 wordt er al aandacht besteed aan splitsen. In de hogere groepen wordt de kennis van je kind over deze rekenstrategie steeds verder uitgebreid. Zo leert je kind op den duur ook grotere getallen splitsen en gaat hij aan de slag met het splitsen van kommagetallen. Hieronder lees je wat je kind per groep leert op het gebied van getallen splitsen.

Omdat splitsen een strategie is die gebruikt kan worden om het antwoord op (lastige) sommen te vinden, komt je kind hier al vroeg mee in aanraking. Je kind leert in groep 1 en 2 vooral splitsen aan de hand van plaatjes. Ook leert hij zelf splitsen door te tekenen. Dit is niet voor niets, want aan het einde van groep 2 wordt er van je kind verwacht dat hij in staat is om eenvoudige splitsproblemen tot en met 10 op te lossen.

In groep 3 is je kind al bekend met de basis van splitsen. Zijn kennis over deze strategie wordt dit jaar verder uitgebreid. Zo leert je kind bijvoorbeeld om getallen in tweeën te verdelen. Het gaat hierbij om getallen tot en met 10. Er wordt voornamelijk aandacht besteed aan het splitsen van getallen die samen 10 vormen, zoals 1 en 9, 2 en 8, 3 en 7, 4 en 6 en 5 en 5. Als je kind erin slaagt om deze getallen snel aan elkaar te koppelen, plukt hij hier ook in de hogere groepen de vruchten van. Splitsen kan namelijk ook uitkomst bieden bij het oplossen van sommen met grote(re) getallen. In groep 3 leert je kind bovendien om de link tussen splitsen, optellen en aftrekken te leggen.

In het begin van groep 4 weet je kind wat splitsen is. Hier heeft hij in groep 3 namelijk al veel mee geoefend. Omdat je kind de basis van splitsen onder de knie heeft, wordt uitgebreid tot getallen t/m 100. Aan het einde van groep 4 wordt er namelijk van je kind verwacht dat hij getallen tot en met 100 kan splitsen en samenstellen. Het gaat hier weliswaar om grotere getallen, maar de strategie voor splitsen blijft gewoon hetzelfde.

Je kind kan in groep 4 de som 19 + 17 krijgen. Voor het oplossen van zo’n som leert je kind gebruik te maken van een getallenlijn. Laat hem een horizontale lijn tekenen en zet het getal 19 aan het begin neer. Vervolgens maakt je kind eerst een sprong van 10 naar 29. Het tiental van 17 is nu weggewerkt, waardoor er nog 7 eenheden over zijn. Dit getal kan je kind splitsen in 1 en 6. Tel eerst 1 op bij 29, zodat er een nieuw tiental ontstaat: 30. Vervolgens hoeft je kind alleen nog maar de som 30 + 6 op te lossen. Dit wordt dan: 19 + 17= 36.

Waar splitsen in groep 4 beperkt blijft tot getallen tot en met 100, wordt hier in groep 5 een nul aan toegevoegd. In deze groep leert je kind splitsen tot en met 1000. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan samenstellen tot 1000 met behulp van honderdtallen, tientallen en eenheden. 

Als je kind overgaat naar groep 6 worden de getallen nog groter. In plaats van één nul worden er in groep 6 liefst twee nullen achter geplakt. Hierdoor wordt er van je kind verwacht dat hij hele getallen tot plusminus 100.000 kan splitsen in en samenstellen met tienduizendtallen, duizendtallen, 100tallen, tientallen en eenheden. Je kind leert in groep 6 bovendien decimale getallen met twee cijfers achter de komma splitsen in en samenstellen met helen, tienden en 100sten.

In het begin van groep 7 weet je kind hoe hij decimale getallen tot twee cijfers achter de komma kan splitsen. Het wordt je kind in deze jaargang alleen iets moeilijker gemaakt. Er wordt namelijk van je kind verwacht dat hij aan het einde van groep 7 probleemloos decimale getallen met drie cijfers achter de komma kan splitsen. Neem bijvoorbeeld 4,125. Dit getal kan je kind als volgt splitsen: 4 + 0,1 + 0,02 + 0,005. Splitsen blijft overigens niet beperkt tot kommagetallen, want je kind gaat ook verder met hele getallen splitsen. De getallen zijn alleen een stuk groter en kunnen oplopen tot 1 miljoen.

Ook in het laatste jaar van de basisschool komt splitsen aan bod. Net als in groep 7 krijgt je kind in groep 8 te maken met zowel hele getallen als decimale getallen. Decimale getallen hoeven in deze groep geen gelijk aantal getallen achter de komma meer te hebben. Er wordt bovendien gehamerd op het uit het hoofd leren van splitsingen. Zo verwachten veel scholen van je kind dat hij aan het einde van groep 8 eenvoudige decimale getallen en hele getallen uit het hoofd kan splitsen. Hierdoor is het splitsen geautomatiseerd voordat je kind de basisschool verlaat.

Splitsen is één van de belangrijkste basisvaardigheden van rekenen. Daarom is het belangrijk dat je kind dit onder de knie heeft. Vindt je kind het lastig om splitsingen te maken? Op Squla kan je kind online oefenen met splitsen. Je vindt hier onder meer quizzen met betrekking tot splitsen tot 10, 20 en 100. De quizzen worden ondersteund met audio en video’s. Je kind kan zo op een leuke manier met splitsen oefenen, waardoor het het leren makkelijker gaat.