Beginnen met breuken

Rekenen met breuken kan alleen als je kind begrijpt wat een breuk nu eigenlijk is. Dit kun je het beste uitleggen aan het concept dat er iets gebroken en er iets verdeeld moet worden. Daarom is er een breukstreepje, ook wel een deelstreepje genoemd.

In principe is een breuk niets anders dan een rekensom die op een andere manier wordt opgeschreven. Kinderen leren dat ze de hele berekening op moeten schrijven, of het zelfs nog verhalend mogen opschrijven. Dat wordt nu afgeleerd: we hebben het nu over ‘vier tweede’ als we het hebben over vier pannenkoeken die worden verdeeld over twee kinderen. Dit is vaak nog gemakkelijk voor kinderen. Het is een even aantal dingen dat over een even aantal personen moet worden verdeeld.

Iets moeilijker wordt het als slechts één ding (in dit geval: een pannenkoek) verdeeld moet worden over een aantal mensen. Dit is waar het principe van een breuk pas echt komt kijken: een breuk ontstaat als het aantal te verdelen dingen niet gelijk is aan het aantal personen waardoor het gedeeld moet worden. Nog voordat kinderen leren om ½ te te schrijven, weten ze al dat een pannenkoek gedeeld door twee personen de helft is.

Het helpt om dingen te delen door een aantal te personen. Kinderen denken en leren met verbeelding. Als ze zich ergens een voorstelling van kunnen maken, maakt dit de som begrijpelijker. Daarom gaat het uitrekenen van een breuk vaak goed zolang het over bijvoorbeeld koekjes, pizza’s of pannenkoeken gaat.

Veel kinderen lopen vast als de breuk ingewikkelder wordt. Het vergelijken van breuken, het versimpelen ervan en het optellen en het aftrekken is vaak moeilijk. Dat komt doordat ze het overzicht kwijtraken; waar rekenen ze nu precies mee en wat is de situatie? Ouders en leraren kunnen weer terugvallen op de eerste uitleg.

Het begrijpen van breuken kan worden gezien als eerlijk leren delen. Bij een breuk gaat het immers om een manier van delen waarbij de delen even groot moeten worden. In rekenboeken komt vaak voor dat er een taart eerlijk moet worden verdeeld. Veel kinderen tekenen van links naar rechts stroken op de tekening. Dat houdt in dat het concept van een breuk nog niet goed wordt begrepen.

De bedoeling is dat het kind begrijpt dat er twee kwarten ontstaan als hij of zij een helft doormidden snijdt en er vier achtsten zijn als hij of zij deze kwarten weer doormidden snijdt. Er moet hierbij begrepen worden dat de individuele stukken kleiner zijn, maar de stukken tezamen weer een taart vormen die even groot is.

Het is belangrijk dat je kind de juiste terminologie gebruikt. Oftewel: je kind moet leren praten in breukentaal. Waar we eerst spraken van: ‘Een zesde deel van een taart’, spreken we nu van ‘een zesde’.

Vaak gaat het hier ook fout. Bij ‘vijf zesde’ stellen kinderen zich vaak vijf stukken van een zesde voor. De bedoeling is juist dat het kind een groot stuk van vijf zesde voor zich ziet. Oftewel: de verhouding tussen het deel en het geheel.

Naast de online spellen van Squla is het ook een goed idee om oefenmateriaal te gebruiken. Dit kunnen bijvoorbeeld ronde, lineaire of vierkante breukensets zijn. Welke set het best bij jouw kind past, kan verschillen van andere kinderen. Daarom is het ook mogelijk dat het kind beter presteert met een andere breukenset dan die hij of zij op school gebruikt. Laat je kind daarom meehelpen met het uitzoeken van een set.

Om het rekenen met breuken beter te leren, kun je het best visueel de breuken presenteren. Laat je zoon of dochter eens de rookworst verdelen bij de stamppot of een taart aansnijden op een verjaardag. Dat kun je natuurlijk niet eindeloos blijven doen, dus zijn er ook andere opties.

Zo zijn er bijvoorbeeld ook werkboekjes verkrijgbaar met bijvoorbeeld redactiesommen. Ook de genoemde breukensets kunnen een uitkomst bieden. Blijf vooral oefenen, op deze manier leert het kind het meest.