Hoe stimuleer je leesplezier? Juf Shelby geeft tips!

Met plezier gaan lezen noemen we leesplezier. En als je iets leuk vindt, doe je het automatisch vaker. Hoe vaker je iets doet, hoe makkelijker het wordt. Geen wonder dat er op de basisschool veel aandacht besteed wordt aan leesplezier. Want hoe vaker kinderen lezen, hoe makkelijker, sneller en beter het zal gaan, maar ook hoe meer begrip je kind van een tekst krijgt.

Lezen heb je voor bijna alle basisschoolvakken nodig, denk maar eens aan aardrijkskunde, geschiedenis maar ook verhaaltjessommen en redactiesommen bij rekenen. Eigenlijk is heel onze maatschappij opgebouwd uit geschreven taal. Uit de Onderwijsmonitor van Squla (2021) blijkt dat kinderen op de basisschool over het algemeen plezier ervaren in het lezen. Maar hoe houd je dat vast? Verder in dit blog geef ik je enkele tips!

Als kind was ik een goede lezer. Als ik terug denk kwam dit vooral omdat ik ontzettend veel boeken gelezen heb over paarden en dieren. En ik ging regelmatig met mijn moeder naar de bibliotheek. Ik denk dat ik mijn leeskilometers dan ook vooral thuis gemaakt heb. Begrijpend lezen, was ondanks dat ik een zeer goede lezer was; een vak wat ik verschrikkelijk saai vond. Verplicht teksten lezen over een onderwerp wat mij niet aansprak motiveerde me niet.

Gelukkig zijn de lesmethodes voor begrijpend lezen door de jaren heen verder ontwikkeld. Op de school waar ik werk, werken we met Nieuwsbegrip waarbij kinderen een actuele nieuwstekst (op passend niveau) krijgen. Veel leuker dan die saaie teksten die ik vroeger moest lezen. Mede daarom heb ik geleerd om als juf actief in te zetten op leesplezier, zéker bij begrijpend lezen!

Uit de onderwijsmonitor van Squla (2021) blijkt dat 83% van de kinderen vindt dat ze goed kan lezen. Dat is een hele belangrijke voorwaarde voor leesplezier.

TIP: Wil jouw kind een boek lezen van een hoger of lager AVI niveau? Geen probleem. Leesniveau stijgt volgens Zwijsen (2020) simpelweg door te lezen, los van het AVI niveau . Een beetje uitdaging kan goed zijn, maar soms is een (te) simpel boek wat gaat over een interessant onderwerp juist ook fijn en leest dit lekker makkelijk weg.

Denk eens terug aan de tijd dat je zelf op school zat; wat las jij het liefste? Vaak iets wat je interessant vond. Welke onderwerpen vindt jouw kind leuk, of heeft hij favoriete schrijvers? Het allerbelangrijkste is de interesse van jouw kind! Een informatief boek over ruimtevaart kan ondanks moeilijke technische begrippen toch ontzettend interessant zijn. 43% van de jongens vindt lezen zonde van hun tijd, tegenover maar 28% van de meisjes (Squla onderwijsmonitor, 2021). Dus zeker voor jongens is het belangrijk om te zoeken naar een boek wat past bij hun interesse. Vertel natuurlijk ook wat jij vroeger leuk vond om te lezen.

TIP: zoek samen boekentips op genre, leeftijd of interesse van je kind op internet of in de bibliotheek.

In de klas wordt op verschillende manieren aan leesplezier gewerkt. Eén van de belangrijkste is voorlezen. Door kinderen voor te lezen laat je ze kennismaken met verhalen en genres die kinderen anders niet ontdekt hadden. Zo weet ik nog dat mijn meester vroeger voorlas uit ‘De Griezelbus’ van Paul van Loon. Vervolgens is dit één van mijn lievelingsschrijvers geworden en heb ik daarna heel wat griezelboeken gelezen.

Door kinderen te laten praten over een boek of een boekbespreking te laten houden kunnen ze elkaar enthousiast maken voor een boek. Op de website van Hebban kunnen kinderen zelf een recensie met sterren over een boek schrijven en bijhouden welke boeken ze gelezen hebben. Voor sommige kinderen werkt dit heel motiverend. Of op een meterstrook van een bekende Zweedse woonwinkel de bladzijdes bijhouden die gelezen zijn.

In de klas wordt tijdens taallessen aandacht besteed aan boeken. Soms staan er fragmenten van een boek als start van een les. Maar ook maken kinderen kennis met andere type teksten zoals informatieboeken, gedichten, kranten, prentenboeken (ook leuk om vanaf groep 5 voor te laten lezen aan de kleuters). Vaak wordt er ook een creatieve opdracht aan gekoppeld zoals een poster maken, een Powerpoint presentatie of een verslag. Allemaal om elkaar te inspireren en enthousiast te maken voor verschillende boeken. Als juf las ik weleens een kort fragment uit een boek voor, waarna de kinderen vaak enthousiast waren om het te gaan lezen. Ook zorgde ik altijd voor een goed gevulde boekenkast die regelmatig van inhoud wisselde.

‘De helft van de kinderen leest niet dagelijks, en een kwart bijna nooit.‘ (Onderwijsmonitor Squla, 2021).

Veel ouders denken dat als kinderen eenmaal kunnen lezen, ze dit voldoende doen op school. Natuurlijk wordt er op school regelmatig gelezen, maar ondanks dat ik zelf een zeer goede lezer was, vond ik thuis lezen altijd het fijnst. Lekker een rustig plekje, onder een kleedje op de bank is toch veel relaxter dan in een klas met allerlei achtergrondgeluiden en prikkels? Daarnaast zijn de leesmomenten op school vaak (te) kort en bij een spannend verhaal is het heerlijk om jezelf helemaal te verliezen in een boek.

Een boek lezen tussen de kussens of in een tentje maakt de beleving extra leuk. Het prikkelt de fantasie. Zorg voor verschillende type boeken die in een boekenmand of kast makkelijk te pakken zijn. Of maak een speciaal plankje of kastje in de speelkamer waarop een boek zichtbaar gepresenteerd wordt. Dit stimuleert om het te pakken.

Ook thuis zorgt voorlezen voor meer leesplezier. Zelfs tot in groep 8 vinden kinderen het heerlijk om voorgelezen te worden. Andere varianten zijn; om de beurt een hoofdstuk lezen, toneellezen, met gekke stemmetjes lezen of je kind zelf laten voorlezen, bijvoorbeeld aan jou of een broertje of zusje.

Voorlezen zorgt bij oudere kinderen ook nog voor herkenning en verbinding. Het is een gezellig sociaal momentje samen en je kunt eenvoudig belangrijke levenslessen, gevoelens of sociale kwesties bespreekbaar maken. Even geen tijd om samen te lezen? Op Yoleo.nl kun je met je bibliotheekpas gratis luisterboeken lenen.

Een bibliotheekabonnement is gratis voor kinderen. Je kunt met dit abonnement ook kiezen uit een heleboel digitale boeken en luisterboeken. Maak van een boek uitzoeken iets speciaals. Zo mag mijn dochtertje iedere Kinderboekenweek al vanaf baby af aan een nieuw boek uitkiezen. Een gloednieuw ingepakt boek heeft toch iets speciaals, alleen al de geur van het papier! Er zijn overigens ook veel gratis leen- en ruilmogelijkheden voor boeken. Denk maar eens aan ruilen met een vriendje of vriendinnetje of kijk eens bij de Kringloop.

Geef je kind complimenten als hij een boek pakt en ‘beloon’ als je kind een boek gelezen heeft. Leuke manieren hiervoor zijn bijvoorbeeld stempels op een leeskaart, een leesbingo of een leesdiploma. Laat je kind zelf boeken uitkiezen maar ook tijdschriften, stripboeken en moppenboeken kunnen soms meer motiveren dan een gewoon boek. Door samen naar een verfilming of theatervoorstelling van een boek te kijken stimuleer je om het boek daarna te lezen. Of kies samen een boek uit voor op het verlanglijstje van je kind.

Lezen met plezier is niet alleen belangrijk om goed te leren lezen, het is ook een heerlijk gevoel als je je helemaal verliest in de fantasiewereld van een boek. Natuurlijk wordt er op school aan leesplezier gewerkt, maar thuis heb je de ideale rustige omstandigheden om ‘lekker’ te lezen, samen boeken uit te zoeken en je kind te motiveren; maak hier gebruik van! Veel leesplezier!

Dit blog is geschreven door Shelby Vos-van Andel, leerkracht en intern begeleider van groep 5-8 in het basisonderwijs.

Geraadpleegde bronnen:
Onderwijsmonitor van Squla over leesplezier, 2021

Redactie. (2019, 21 oktober). Voorlezen aan oudere kinderen? 6x hierom doen. JM Ouders. https://www.jmouders.nl/voorlezen-aan-oudere-kinderen-6x-hierom-doen/Voorlezen aan oudere kinderen, 6x hierom doen.

Thuisonderwijs lezen. (2020, 18 december). Kinderboekenjuf.nl. https://www.kinderboekenjuf.nl/leesbeleving/thuisonderwijs-lezen/

Uitgeverij Zwijsen. (2020, 25 oktober). AVI-lezen: veelgestelde vragen. https://www.zwijsen.nl/leren-lezen/avi-lezen-veelgestelde-vragen/