Voorzetsels

In veel zinnen die in de Nederlandse taal gebruikt worden, komen één of meerdere voorzetsels voor. Het herkennen van een voorzetsel is meestal geen al te groot probleem, maar kinderen gaan zo nu en dan de fout in bij het gebruik van voorzetsels. Dit kan ervoor zorgen dat je kind geen correct Nederlands gebruikt. Wanneer je dit wilt voorkomen, moet je kind weten hoe voorzetsels gebruikt worden en welk voorzetsel bij een woord hoort.

Het is niet alleen handig om te weten wat voorzetsels zijn, maar ook op welke plaats je ze tegen kunt komen in een zin. Omdat het woordje ‘voor’ in voorzetsels voorkomt, kan je kind denken dat deze woordsoort altijd vooraan in een zin staat. Je kunt een voorzetsel inderdaad aan het begin van een zin tegenkomen, maar zo’n woord staat vaak ergens halverwege of aan het eind van een zin. Kijk maar eens naar de onderstaande voorbeeldzinnen. Het voorzetsel is in iedere zin gemarkeerd. 

Veel woorden in de Nederlandse taal kunnen gebruikt worden in combinatie met meerdere voorzetsels. Je kind kan bijvoorbeeld ‘rennen naar iemand’ maar ook ‘rennen met iemand’. Toch kunnen niet alle werkwoorden gebruikt worden in combinatie met meerdere voorzetsels. Zo zijn er bijvoorbeeld werkwoorden en werkwoordelijke uitdrukkingen die je kind altijd met hetzelfde voorzetsel moet gebruiken. Dit worden ook wel vaste voorzetsels genoemd. Hieronder volgt enkele voorbeelden van vaste voorzetsels. Het vaste voorzetsel is telkens gemarkeerd. 

In de Nederlandse taal komen verschillende werkwoorden voor die gesplitst kunnen worden in een voorvoegsel en een werkwoord. Dit zijn zogeheten scheidbare werkwoorden. Het splitsen van deze werkwoorden kan ervoor zorgen dat je kind een deel van het werkwoord ten onrechte als voorzetsel aanziet. Het vermeende voorzetsel is dan namelijk onderdeel van het scheidbare werkwoord. De onderstaande voorbeelden maken dit wat duidelijker.

In de bovenstaande zinnen zijn de woorden ‘na’, ‘op’ en ‘op’ gemarkeerd. Door de opbouw van de zin denkt je kind mogelijk dat het hier om voorzetsels gaat, maar dat is niet het geval. Het is namelijk een voorzetsel dat tot een scheidbaar werkwoord behoort. In de eerste zin is ‘nakijken’ het scheidbare werkwoord (‘kijkt’ en ‘na’), in de tweede zin ‘opgeven’ (‘geeft’ en ‘op’) en in de derde zin ‘opstaan’ (‘staat’ en ‘op’).

Als je de bovenstaande tekst gelezen hebt, weet je inmiddels dat woorden als ‘naar’, ‘op’, ‘tegen’, ‘met’, ‘aan’ en ‘na’ voorzetsels zijn. Denk alleen niet dat dit ook alle voorzetsels zijn, want er zijn er nog veel meer. In de onderstaande tabel vind je voorbeelden van voorzetsels.

Oefenen met voorzetsels kan op verschillende manieren. Je kind kan proberen de woorden die tot deze woordsoort behoren uit zijn hoofd te leren, maar dit levert mogelijk niet het gewenste effect op. Als je kind online wil oefenen, kan het in de verschillende quizzen en games op Squla spelenderwijs aan de slag met de voorzetsels. Markeer de voorzetsels, kies welk voorzetsel op de open plek hoort of prik de bubbels met voorzetsels door. Veel vragen zijn bovendien voorzien van leuke weetjes, waardoor je kind niet alleen iets opsteekt over voorzetsels. Op Squla kan je kind oefenen op zijn eigen niveau. Per groep zijn er verschillende quizzen over voorzetsels en iedere quiz heeft meerdere niveaus.