‘Gelukkig’ geen diagnose dyslexie. Toch heeft jouw kind wel moeite met lezen of spelling… wat kun je dan doen? Vanuit mijn ervaring als leerkracht en intern begeleider van groep 5 t/m 8 geef ik je in dit blog een aantal praktische tips.
Geen E/V scores bij Cito LVS
Bij verdenkingen van dyslexie wordt o.a. gekeken naar opeenvolgende onvoldoende scores op het leerlingvolgsysteem (LVS). De criteria die het dyslexieteam stelt heb ik beschreven in mijn blog over ‘De vergoeding van het dyslexieonderzoek’. . Op school zie ik ook regelmatig kinderen die nét niet de laagste Cito scores behalen, of na intensieve hulp een hogere Cito score behalen. Hierdoor val je buiten het traject van vergoede intensieve dyslexiezorg en wordt ook meestal geen onderzoek aangevraagd. Voor sommige ouders soms een teleurstelling… Maar eigenlijk is dit heel goed nieuws!
Geen dyslexie, wel een lees- of spellingsprobleem
De diagnose dyslexie heeft volgens Stichting Dyslexie Nederland (2008) als criteria dat er een achterstand is voor lezen en/of spellen (bijvoorbeeld aangetoond met Cito-scores) én dat er ‘didactische resistentie’ is, met andere woorden: de moeite met lezen/spelling blijft bestaan ook na een zeer intensieve periode van extra instructies en oefeningen. Als jouw kind na een intensieve oefenperiode vooruit is gegaan op de LVS toetsen (ook al is het maar een kleine vooruitgang) dan is er waarschijnlijk geen sprake van ernstige enkelvoudige dyslexie; maar wellicht wel een lees- of spellingsprobleem wat door oefening kan verbeteren!
Oefenen bij een spellingsprobleem
Zwakke spellers schrijven meestal letterlijk op wat ze horen. Dit komt omdat ze alle woorden proberen te onthouden in plaats van de spellingsregels. De schrijfwijze van alle Nederlandse woorden uit je hoofd leren is onmogelijk. Daarom is het handiger om de spellingsregels te leren; want die kun je toepassen bij meerdere woorden. Probeer daarom bij het oefenen vooral te focussen op het kennen en het toepassen van de spellingsregels. Want daar is winst te behalen!
Spellingsregels gericht oefenen
Allereerst is het belangrijk dat je dezelfde spellingsregels van de schoolmethode oefent. Als je op internet zoekt naar werkbladen voor spelling worden daar weer andere termen bij de regels gebruikt dan in de klas uitgelegd wordt. En dat is erg verwarrend. In bijna elke spellingsmethode staat in de handleiding van de leerkracht of op de website van de uitgeverij een overzichtje van de spellingsregels die dat schooljaar per hoofdstuk behandeld worden en daarbij vaak ook een overzicht van de woorden die aan bod komen. Even afstemmen met de leerkracht dus! Ook maken veel leerkrachten foutenanalyses van dictees waardoor je kunt zien welke spellingsregels nog niet beheerst worden. Hierdoor kun je gericht oefenen.
Spiekschrift
Het is efficiënt om gelijktijdig dezelfde spellingsregels als in de klas behandeld worden te oefenen. Zorg dat je steeds focust op de spellingsregel. Een handig zelfgemaakt ‘spiekschriftje’ met de spellingsregels kan hierbij helpen. Plak op iedere bladzijde een spellingsregel uit de klas en schrijf er ‘voorbeeld’ woordjes bij die bij de desbetreffende regel horen en laat je kind er een bijpassend tekeningetje bij maken om de regel beter te onthouden. Met dit spiekboekje kun je vervolgens ook gaan oefenen door er dictees over te maken of je kind zelf een dictee over de spellingsregel te laten samenstellen. Hierdoor leert je kind dat de spellingsregel bij meerdere woorden te gebruiken is. Dit is veel effectiever dan alleen woordjes overschrijven. Zorg er wel voor dat je niet te veel regels in één keer behandeld. Beter 2 regels goed beheerst, dan 5 regels een ‘beetje’.
Tips om samen spelling te oefenen
- Oefen met dezelfde regels als in de klas
- Maak een verzamelboekje van de spellingsregels (spellingsspiekschrift)
- Laat je kind eerst zelf nakijken of hij/zij de regels heeft toegepast (bewustzijn)
- Focus je feedback op het toepassen van de spellingsregel
- Oefen op een speelse manier met bijvoorbeeld leuke games zoals TaalExtra
Geen dyslexie, wel een leesprobleem
Als de problemen vooral bij het lezen liggen is er ook rendement te behalen door te blijven oefenen. Bespreek met de leerkracht of het probleem bij het lezen vooral in een (traag)leestempo zit, of leest je kind juist te snel en maakt hij veel foutjes (radend lezen). Zo weet je waar je op kunt letten. Er wordt vaak geadviseerd om maar vooral heel veel ‘leeskilometers’ te maken. Maar kinderen die moeite hebben met lezen ‘willen’ ook niet meer lezen. Focus daarom vooral op leesplezier. Lees hier meer over in mijn blog ’10 tips om kinderen met leesproblemen te motiveren’
TaalExtra
De weg van spellings- en leesproblemen tot wel of geen officiële diagnose is lang en kan frustrerend zijn. Om die reden hebben Squla en dyslexiebehandelaren ZIEN in de Klas en RID de handen ineen geslagen. Op een leuke en betaalbare manier is de gespecialiseerde kennis uit de dyslexiepraktijken toegankelijk gemaakt voor alle kinderen met lees- en spellingproblemen. De online spellingmethode, genaamd TaalExtra, is beschikbaar op het Squla-platform en helpt kinderen met spelling, lezen en schrijven.
Dit artikel is geschreven door Shelby Vos-van Andel, leerkracht en Intern begeleider in het basisonderwijs. Als Intern begeleider is ze onder andere verantwoordelijk voor de dyslexiezorg binnen de school en o.a. gespecialiseerd in leesproblemen en dyslexie.
