Zo voorkom je slaapproblemen bij kinderen

Wie denkt dat alleen volwassenen te maken hebben met slaapproblemen, heeft het mis. Je kind kan namelijk ook problemen hebben met slapen. Benieuwd welke slaapproblemen veel voorkomen bij kinderen? Hieronder staan de belangrijkste op een rijtje.

De meeste ouders denken dat kinderen snel en goed slapen als ze oververmoeid zijn. Toch leert de ervaring dat dit lang niet altijd het geval is. Oververmoeide kinderen slapen over het algemeen juist minder goed. Dit komt doordat oververmoeidheid tot hyperactiviteit kan leiden en dat zorgt ervoor dat je kind minder rust krijgt in zijn hoofd. Laat je kind ‘s avonds daarom niet te lang opblijven en beperk het aantal activiteiten in de avond. Als je kind op tijd en uitgerust naar bed gaat, is de kans namelijk een stuk groter dat hij goed slaapt.

Doet je kind zo nu en dan nog een middagdutje? Dan kan dit ervoor zorgen dat hij ‘s avonds moeite heeft om in slaap te komen. Doordat hij ‘s middags al geslapen heeft, lukt het hem in de avond misschien niet om de slaap te vatten. Hierdoor kan hij zomaar een paar uur wakker liggen. Dit slaapprobleem kun je voorkomen door je kind niet langer een middagdutje te laten doen. Breng hem ‘s avonds liever wat eerder naar bed. De kans dat hij snel in slaap valt en de hele nacht doorslaapt, is op deze manier namelijk een stuk groter.

Als je kind gestrest is, leidt dit mogelijk tot een slaapprobleem. Deze stress kan door van alles veroorzaakt worden, zoals een verandering in zijn leven of een naderende toets. In bed denkt je kind hier mogelijk constant aan en dat kan behoorlijk stressvol zijn. Er wordt dan meer cortisol aangemaakt in zijn lichaam. Dit stresshormoon kan ervoor zorgen dat je kind de slaap niet kan vatten. Doordat hij wel uren kan liggen draaien, slaapt hij mogelijk veel minder dan hij nodig heeft. Dit kan bijvoorbeeld concentratieproblemen op school tot gevolg hebben.

Heb je het idee dat je kind gestrest is? Probeer dan te achterhalen waardoor deze stress veroorzaakt wordt. Dit kun je het beste doen door met je kind in gesprek te gaan. Verwacht niet dat je kind direct aangeeft dat hij stress heeft, want veel kinderen weten niet precies wat dit is. Stel daarom specifieke vragen, zodat je snel kunt bepalen of je kind stress heeft. Dit gesprek kun je bijvoorbeeld aan de keukentafel voeren, maar ook op de rand van het bed vlak voordat je kind gaat slapen.

Sommige kinderen vallen direct in slaap als ze het kussen aanraken, terwijl andere kinderen eerst nog een hele tijd liggen te woelen in bed. Duurt het vaak lang voordat je kind in slaap valt? Dan kan hij hier de dag(en) erna hinder van ondervinden. Omdat dit voor zowel jou als je kind niet prettig is, wil je hier waarschijnlijk iets aan doen. Daarom vind je op de onderstaande pagina een aantal handige tips voor kinderen die moeite hebben om de slaap te vatten. 

Slaaptips voor als je kind niet kan slapen →

Heb je je kind in bed gelegd, maar komt hij er binnen de kortste keren weer uit? Dan kan dit behoorlijk frustrerend zijn, zeker als het iedere avond meerdere keren gebeurt. Daarom wil je vast weten wat je kunt doen om dit slaapprobleem bij kinderen tegen te gaan. Treed niet direct op, maar ga eerst na of er een reden is waarom je kind uit bed komt. Misschien is hij bang, voelt hij zich niet lekker of heeft hij het te warm of te koud. 

Als je het idee hebt dat er geen onderliggende oorzaak is, maak je je kind duidelijk dat het de bedoeling is dat hij in zijn bed blijft liggen. Komt hij er opnieuw uit? Breng hem dan telkens weer terug zonder dat je hierbij al te veel zegt. Je kind merkt zo dat uit bed komen hem geen extra aandacht oplevert, waardoor hij na een tijdje waarschijnlijk netjes in zijn bed blijft liggen. Blijf zelf overigens niet op de slaapkamer van je kind hangen als je hem opnieuw in bed hebt gelegd. Doe je dit wel? Dan ziet je kind dit als beloning, waardoor hij steeds uit bed blijft komen.

Je wilt waarschijnlijk niets liever dan dat je kind de hele nacht doorslaapt. Helaas gebeurt dit lang niet altijd, zeker niet in de eerste fase van zijn leven. Als je kind ‘s nachts wakker wordt, is de kans groot dat hij jou ook wakker maakt. Gebeurt dit meerdere malen per nacht? Dan zorgt dit waarschijnlijk voor de nodige frustraties. Jouw nachtrust wordt immers verstoord en daar ondervind je de volgende dag(en) de gevolgen van.

Ondanks dat je je kind niet kunt dwingen om de hele nacht door te slapen, kun je wel een aantal dingen doen om te voorkomen dat je kind vaak wakker wordt. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je kind in een fijn bedje slaapt en dat het niet te warm of te koud is in zijn kamer. Laat je kind vooral ook met een knuffel slapen of laat ‘s nachts een lampje branden. Je kind kan namelijk vaak wakker worden als hij bang is. Een knuffel of een nachtlampje zorgen voor een veilig gevoel.

Hoor je je kind spoken door zijn slaapkamer of over de gang? Denk dan niet direct dat hij bewust uit zijn bed is gekomen, want hij kan ook slaapwandelen. Dit is een slaapprobleem waar veel kinderen ‘last’ van hebben. In de meeste gevallen slaapwandelen kinderen in de eerste twee uur van hun slaap. Omdat je kind loopt, denk je misschien dat hij wakker is. Dit is niet het geval, want tijdens het slaapwandelen slaapt je kind gewoon door.

Sommige ouders hebben de neiging om hun kind wakker te maken als hij slaapwandelt, maar dat is niet nodig. Je kunt hem namelijk rustig naar zijn bed begeleiden, zodat hij hier verder kan slapen. Slaapwandelt je kind regelmatig? Richt je huis dan in op slaapwandelen. Plaats bijvoorbeeld een traphekje, zodat hij niet van de trap kan vallen. Ruim bovendien rondslingerend speelgoed op, zodat een slaapwandelend kind zich hier niet aan kan bezeren.

In het weekend ga je waarschijnlijk later naar bed dan doordeweeks. Dit komt doordat je ‘s ochtends langer kunt blijven liggen. Heb je kinderen? Dan is dit helaas geen uitgemaakte zaak. Kinderen kunnen namelijk behoorlijk vroeg wakker worden. Kijk er niet raar van op als je al om 5 of 6 uur gewekt wordt. Het plan om uit te slapen valt hierdoor in duigen. Het is niet erg als dit een keer gebeurt, maar het moet niet te vaak voorkomen.

Wordt je kind nagenoeg iedere ochtend vroeg wakker? Dan is hier misschien een reden voor. Misschien komt er te veel daglicht zijn kamer binnen. In de zomermaanden is het vaak al vroeg licht. Als de slaapkamer van je kind niet donker genoeg is, is dit misschien de oorzaak dat je kind vroeg wakker wordt. Het kan ook zijn dat je kind vroeg in de ochtend al voldoende uitgerust is. Doet hij nog een middagdutje? Overweeg hier dan mee te stoppen en kijk of je kind ‘s ochtends later wakker wordt.

Hoor je een raar geluid uit de slaapkamer van je kind komen als je zelf naar bed gaat? Dan snurkt hij misschien. Sommige kinderen snurken zachtjes, terwijl anderen juist ontzettend hard snurken. Als je kind snurkt, ben je misschien benieuwd hoe dit komt. Snurken kan verschillende oorzaken hebben. Je kind kan verkouden zijn, maar ook vergrote neusamandelen hebben. Is de lucht in de slaapkamer te droog? Dan kan dit er ook voor zorgen dat je kind gaat snurken.

Als je kind problemen heeft met slapen, kan dit ook veroorzaakt worden door narcolepsie. Dit is een chronische neurologische aandoening die ervoor zorgt dat je kind overdag overdreven slaperig is. Dit kan gepaard gaan met onbedwingbare slaapaanvallen. De kans dat je kind hieraan lijdt, is overigens niet bijzonder groot. Narcolepsie komt namelijk voor bij één op de zesduizend kinderen. De aandoening ontwikkelt zich meestal vanaf het tiende levensjaar. Hoe graag je het misschien ook wilt, narcolepsie is helaas niet te genezen. Door extra dutjes en medicijnen kunnen de klachten van deze aandoening wel verminderen.

Wie denkt dat ieder kind door blijft ademen tijdens zijn slaap, heeft het mis. Ademstops zijn namelijk een veel voorkomend slaapprobleem onder kinderen. Je kind stopt dan tijdelijk met ademen, waardoor er geen lucht meer naar de longen gaat. De hersenen krijgen in dat geval een seintje, waardoor de ademhaling weer wordt opgestart. Je kind kan wakker worden tijdens een ademstop, maar dat hoeft niet. Veel kinderen slapen namelijk oppervlakkig door. Toch heeft dit slaapprobleem in beide gevallen invloed op de nachtrust, want dit wordt verstoord. Dit kan leiden tot vermoeidheid overdag.

De kans dat je kind te maken krijgt met ademstops tijdens zijn slaap, is groter als hij overgewicht of te grote keelamandelen heeft. Ook kinderen met een syndroom, aangeboren anatomische afwijking of spierzwakte krijgen sneller te maken met ademstops. Waar sommige kinderen iedere nacht één ademstop krijgen, kunnen er ook meerdere ademstops per nacht voorkomen.

Peuters kunnen nog geen onderscheid maken tussen fantasie en werkelijkheid. Vandaar dat jonge kinderen vaak bang zijn in het donker en dat kan slaapproblemen tot gevolg hebben. Zo denkt je kind misschien dat er monsters onder zijn bed zitten of dat er iemand verscholen zit in de kast of achter het gordijn. Hierdoor durft je kind misschien niet te gaan slapen.

Is je kind bang in het donker? Dan kun je als ouder het een en ander doen om hem over deze angst heen te helpen. Zoek eerst uit waar je kind precies bang voor is en laat hem vervolgens zien dat dit niet nodig is. Het kan ook helpen om een nachtlampje aan te laten als je je kind in bed legt, zodat hij niet helemaal in het donker hoeft te slapen. Een knuffel aanwijzen als ‘beschermer’ heeft meestal ook een positief effect. Je kind voelt zich dan veilig in de buurt van deze knuffel, waardoor hij mogelijk minder bang is in het donker.

Net als volwassenen dromen ook kinderen regelmatig. Deze dromen zijn vaak leuk, maar het kan voorkomen dat je kind eng droomt. Zo’n droom noemen we ook wel een nachtmerrie. Als je kind eng gedroomd heeft, durft hij misschien niet meer te slapen omdat hij bang is dat hem dit opnieuw overkomt. In dat geval heeft hij een angst voor nachtmerries ontwikkeld. Neem dit probleem serieus, want het kan veel invloed hebben op de nachtrust van je kind. Wil jij je kind hier overheen helpen? Dan moet je eerst weten wat dromen en nachtmerries precies zijn. Daarom lees je er op onderstaande pagina alles over. 

Meer over dromen en nachtmerries →

Nachtangsten kunnen ook tot slaapproblemen bij kinderen leiden. Veel ouders denken dat dit hetzelfde is als nachtmerries, maar dat is niet het geval. Bij een nachtangst zit je kind met open ogen op bed en gilt hij het uit, maar toch is hij niet wakker. Je schrikt je ongetwijfeld een hoedje als je hiermee te maken krijgt, maar het is belangrijk om rustig te blijven. Maak je kind niet wakker, maar wacht tot hij vanzelf weer in een goede slaapstand komt. Praat eventueel rustig tegen hem, zodat hij weet dat je in de buurt bent. Nachtangsten komen vooral voor bij peuters en gaan vaak vanzelf over als je kind ouder wordt.

Iedereen heeft een biologische klok, ook je kind. Als jij je kind op vaste tijden naar bed brengt, houd je deze klok in stand. Toch zijn er twee momenten per jaar waarop de biologische klok voor slaapproblemen kan zorgen: de overgang van zomertijd naar wintertijd en andersom. De klok wordt dan een uur verzet, waardoor de biologische klok van je kind verstoord wordt. Hierdoor is hij ‘s ochtends misschien erg vroeg wakker of lukt het hem ‘s avonds niet om snel in slaap te vallen. Gelukkig kun je het een en ander doen om de kans te verkleinen dat je kind te maken krijgt met dit slaapprobleem. Op deze pagina staan de belangrijkste zaken over zomer- en wintertijd op een rijtje. 

Meer over zomer- en wintertijd →

Kinderen die een smartphone hebben, houden deze het liefst de hele dag bij zich in de buurt. Geldt dit ook voor jouw kind? Grote kans dat zijn smartphone mee naar bed gaat. Dit is alleen niet verstandig, want smartphones kunnen slaapproblemen bij kinderen veroorzaken. Het blauwe licht dat mobiele apparaten afgeven remt namelijk de aanmaak van melatonine. Dit stofje zorgt ervoor dat je kind moe wordt. Als hier minder van wordt aangemaakt, heeft je kind mogelijk meer moeite om in slaap te komen.

Een smartphone mee naar bed zorgt er overigens niet alleen voor dat er minder melatonine wordt aangemaakt. Laat je kind het apparaat ‘s nachts aanstaan? Dan is er continu sprake van straling in zijn slaapkamer. Zo wordt een smartphone door straling bijvoorbeeld draadloos verbonden met het wifi-netwerk in huis. Deze straling kan de kwaliteit van de nachtrust van je kind beïnvloeden. Wil je hier meer over weten? Neem dan een kijkje op de volgende pagina. 

Meer over smartphones, tablets en slaap →

Heeft je kind momenteel nog geen slaapproblemen? Dan wil je dit vast graag zo houden. Veel ouders weten alleen niet precies hoe zij slaapproblemen bij kinderen voorkomen. Daarom staan hier 6 tips op een rijtje die je hierbij helpen.

Om de kans op slaapproblemen bij kinderen te verkleinen, is het verstandig om je kind op vaste tijden naar bed te brengen. Vaste bedtijden helpen je kind namelijk bij het ontwikkelen van een gezond, biologisch ritme. Als je hem elke avond op een andere tijd naar bed brengt, komt je kind moeilijk in slaap of is hij de volgende ochtend erg vroeg wakker.

Wie zijn kind op vaste tijden naar bed wil brengen, kan dit beter niet direct na het avondeten doen. Slapen met een volle buik lukt namelijk niet, waardoor je kind eerst nog een tijd wakker zal liggen. Breng je kind overigens ook nooit met een lege buik naar bed, want dit kan ook slaapproblemen tot gevolg hebben.

Slaapproblemen kunnen ook veroorzaakt worden doordat de slaapplek van je kind niet comfortabel is. Zorg daarom voor een fijn matras, een lekker kussen en een goede deken. Daarnaast mogen knuffels niet ontbreken in het bed van je kind.

Richt je overigens niet alleen tot de slaapplek zelf, maar ook tot de slaapkamer van je kind. Zorg bijvoorbeeld dat het er donker is, zodat je kind geen last heeft van het licht van buiten. Daarnaast mag het niet te warm en niet te koud zijn in de kamer van je kind. Over het algemeen is 18 graden een goede slaapkamertemperatuur.

Als je kind allerlei geluiden hoort als hij in bed ligt, kan hij misschien maar moeilijk in slaap komen. Bovendien kan hij ‘s nachts meermaals wakker worden als hij van alles hoort. Zorg er daarom ook voor dat het stil is in de slaapkamer van je kind. Zet in plaats van het raam bijvoorbeeld een rooster open. Doordat je kind zo minder last heeft van omgevingsgeluiden, is de kans groot dat hij (veel) beter slaapt. 

Cola en chocolademelk zijn drankjes waar de meeste kinderen gek op zijn. Daarom heb je ze misschien ook wel in huis. Het is niet erg als je kind hier af en toe een glaasje van krijgt, maar geef hem ‘s avonds liever geen cola of chocolademelk. Deze drankjes bevatten namelijk cafeïne en dat kan slaapproblemen veroorzaken. Hoe korter je het je kind geeft voordat hij naar bed gaat, hoe langer het duurt voordat hij in slaap valt. Laat je kind in de avond daarom liever alleen cafeïnevrije dranken drinken, zoals water of gewone melk. 

Wie slaapproblemen bij zijn kind wil voorkomen, moet ervoor zorgen dat hij overdag voldoende beweegt. Laat je kind bij voorkeur veel in de buitenlucht spelen, want dit zorgt ervoor dat hij extra moe wordt. Veel beweging vlak voor bedtijd is niet verstandig, want dit kan slaapproblemen tot gevolg hebben. Het lichaam van je kind is dan nog té actief, waardoor het niet lukt om snel in slaap te vallen. Je kunt eventueel wel ontspanningsoefeningen doen voor het slapengaan. Hierdoor valt je kind sneller in slaap. 

Een kind dat slaapproblemen heeft, kan hier behoorlijk mee worstelen. Mogelijk ziet je kind zelfs op tegen het naar bed gaan als hij iedere keer weer problemen heeft om in slaap te vallen of ‘s nachts vaak wakker wordt. Nog een reden om te voorkomen dat je kind hiermee te maken krijgt. Vertel je kind als eerste dat het niet erg is en zorg ervoor dat hij ontspannen naar bed gaat. Lukt het hem om de hele nacht door te slapen. Deel de volgende ochtend dan complimentjes uit aan je kind. Hij krijgt zo meer vertrouwen in zijn eigen kunnen, waardoor de kans groter wordt dat hij de hele nacht gewoon doorslaapt.

Zodra de schemer zijn intrede doet, begint het menselijk lichaam melatonine aan te maken. Dit zorgt ervoor dat je kind slaperig wordt. Laat je hem vlak voordat hij naar bed moet op een smartphone of tablet spelen? Dan wordt je kind minder moe. Het blauwe licht dat mobiele apparaten afgeven, zorgt er namelijk voor dat het lichaam minder melatonine aanmaakt. Hierdoor heeft je kind meer moeite om in slaap te komen. Als je slaapproblemen bij je kind wilt voorkomen, is het dan ook verstandig om hem vlak voor bedtijd niet meer naar een scherm te laten turen.