Alles over (nare) dromen en nachtmerries bij kinderen

Als je kind droomt, verwerkt hij de indrukken die hij de afgelopen dag(en) heeft opgedaan. Vaak dromen kinderen over leuke dingen, maar het kan ook voorkomen dat angsten en/of frustraties een droom beïnvloeden. Zo’n droom wordt ook wel een nachtmerrie genoemd. Je kind kan hierdoor wakker schrikken, het uitschreeuwen of in huilen uitbarsten.

Veel ouders willen weten wat de oorzaak van nachtmerries is. Helaas is hier geen eenduidig antwoord op te geven, want de oorzaak van een nare droom kan bij ieder kind anders zijn. Toch zijn er wel een aantal zaken die de kans op een nachtmerrie kunnen vergroten. Als je kind bijvoorbeeld een drukke dag heeft gehad, is de kans dat hij een nachtmerrie krijgt een stuk groter. Nare dromen kunnen bovendien het gevolg zijn van de groei en ontwikkeling van je kind.

Naast een drukke dag kunnen ook vermoeidheid of een slaaptekort nachtmerries tot gevolg hebben. Is je kind ziek of gebruikt hij medicijnen? Dan kan dit net zo goed een oorzaak zijn van een nare droom. Kinderen die te veel en/of te laat eten, kunnen ook een nachtmerrie krijgen. Tot slot kan de temperatuur in een ruimte van invloed zijn op nare dromen. Zo krijgen kinderen vaak sneller een nachtmerrie als ze in een warme kamer slapen. Probeer ‘s nachts daarom eens een raam of rooster open te zetten of laat de slaapkamerdeur van je kind op een kier staan.

Wordt je kind midden in de nacht wakker van een nare droom? Dan durft hij misschien niet meer te gaan slapen. Dit komt vooral voor bij peuters, want zij zien nog niet in dat er een verschil is tussen een droom en de werkelijkheid. Hierdoor ontwikkelt je kind mogelijk een angst, waardoor hij niet meer verder wil slapen. Toch is dit wel belangrijk, want anders krijgt je kind misschien niet voldoende nachtrust.

Om ervoor te zorgen dat je kind weer verder wil slapen na een nachtmerrie, is er voor jou als ouder een belangrijke rol weggelegd. Je moet namelijk weten hoe je omgaat met nachtmerries bij kinderen. Als je kind een nare droom heeft, is het allereerst verstandig om hem gerust te stellen. Dit doe je door met je kind over zijn nachtmerrie te praten. Maak duidelijk dat een droom niet echt is en laat dit – als dat even kan – ook zien. Hiermee help je je kind namelijk om de baas te worden over zijn droom.

Is je kind nog niet oud genoeg om een nachtmerrie te begrijpen? Bedenk dan samen met hem een ritueel om een enge droom te ‘verjagen’. Ga bijvoorbeeld bij je kind op bed zitten en blaas de nachtmerrie samen weg. Als je kind met knuffels slaapt, kun je ook een grote, stoere knuffel kopen en deze benoemen tot bewaker. Je kind voelt zich dan veilig als deze knuffel in de buurt is. Het kan ook helpen om een dromenvanger op te hangen boven zijn bed. Vergeet je kind in dat geval niet te vertellen wat het doel hiervan is, want anders heeft een dromenvanger waarschijnlijk niet heel veel zin.

Als je ‘s nachts gewekt wordt door je kind omdat hij een nachtmerrie heeft, kun je hem eerst vragen waar hij over gedroomd heeft. Focus je hierbij vooral op de afloop, want dit is vaak de reden dat een kind wakker schrikt. Werd je kind in zijn nachtmerrie opgegeten door een monster? Bedenk samen met hem een ander, positief einde. Vertel hem bijvoorbeeld dat hij door het drinken van een toverdrank een reus werd, waardoor het monster met de staart tussen zijn benen wegrende.

Heeft je kind zo nu en dan een nare droom? Maak je dan niet direct zorgen, want ieder kind heeft weleens een nachtmerrie. Als je kind hier vaker mee te maken heeft, ben je misschien benieuwd of je iets kunt doen om nachtmerries bij kinderen te voorkomen. Dat is zeker het geval. Hieronder vind je een aantal tips om te voorkomen dat je kind naar droomt.

1. Beperk eten en drinken voor het slapengaan

Kinderen die met een volle buik naar bed gaan, slapen vaak onrustiger. Hierdoor is de kans op een nachtmerrie groter. Dit is overigens ook het geval als je kind met honger gaat slapen. Geef hem dus niet van alles te eten vlak voordat hij naar bed moet, maar laat hem ook niet met een lege maag naar bed gaan.

2. Sluit de dag rustig af

Ga ‘s avonds niet van alles doen, maar kies voor een rustige afsluiting van de dag. Je kind wordt zo vanzelf moe, waardoor hij de slaap sneller vat. Laat je kind vooral niet te veel televisie kijken en sta niet toe dat hij een smartphone of tablet mee naar bed neemt.

3. Laat een nachtlampje aan

Is je kind bang in het donker? Dan durft hij misschien niet goed te slapen. In dat geval kan het helpen om een nachtlampje aan te laten. Als je kind slaapt wanneer je zelf naar bed gaat, kun je zijn nachtlampje uitdoen. 

4. Check samen de slaapkamer

Als je kind bang is in het donker, denkt hij misschien dat er iets of iemand onder zijn bed ligt, in de kast zit of achter de gordijnen staat. Controleer daarom samen zijn slaapkamer voordat hij gaat slapen. Dit kan namelijk helpen om een nachtmerrie te voorkomen. 

5. Doe ontspanningsoefeningen 

Om nachtmerries te voorkomen, is het belangrijk dat je kind ontspannen in slaap valt. Dit kun je stimuleren door voor het slapengaan ontspanningsoefeningen te doen. Door dit soort oefeningen valt je kind meestal ook (een stuk) sneller in slaap. 

6. Werk met vaste bedtijden

Gaat je kind iedere avond op een ander tijdstip naar bed? Dan is er geen sprake van een gezond, biologisch ritme. Dit vergroot de kans op nachtmerries. Probeer daarom eens met vaste bedtijden te werken. Doordat je kind een vast ritme en bedtijden heeft, vat hij de slaap vaak sneller en droomt hij minder. 

7. Doe je kind in bad

Bij baby’s en peuters kun je een nachtmerrie voorkomen door ze in bad te doen voor het slapengaan. Een warm bad zorgt er namelijk voor dat de bloedvaten verwijden. Als jij je kind vervolgens uit bad haalt, daalt zijn lichaamstemperatuur en dit zorgt ervoor dat hij moe wordt. Je kind valt hierdoor waarschijnlijk sneller in slaap en slaapt vaak vaster. De kans op een nare droom of nachtmerrie is hierdoor kleiner. 

8. Lees een verhaaltje voor

Je kind voorlezen draagt niet alleen bij aan zijn ontwikkeling, maar kan ook helpen om nachtmerries te voorkomen. Door een verhaaltje voor te lezen, wordt je kind moe. Hierdoor valt hij sneller in slaap. Lees overigens nooit een eng verhaal voor, want dit kan nachtmerries bij kinderen stimuleren.

9. Spreek de dag door

Wie niet wil dat zijn kind ‘s nachts naar droomt, kan elke avond voor het slapengaan de dag met hem doorspreken. Heeft je kind iets naars meegemaakt? Probeer dit dan om te zetten in iets positiefs. Eindig altijd met iets leuks, zodat je kind met een positief gevoel gaat slapen. 

10. Laat je kind niet in jouw bed slapen

Klopt je kind ‘s nachts op je slaapkamerdeur omdat hij een nachtmerrie heeft gehad? Dan laat je hem misschien bij jou in bed kruipen. Dit is weliswaar verleidelijk, maar het is beter om je kind in zijn eigen bed verder te laten slapen. Als je hem in jouw bed laat slapen, bevestig je namelijk dat jouw bed veiliger is dan zijn eigen bed.

Als je kind ontwaakt uit een nachtmerrie, is hij waarschijnlijk overstuur. Hij rent misschien naar jouw slaapkamer om je wakker te maken. Ondanks dat je kunt schrikken als je plots wakker gemaakt wordt, is het belangrijk om rustig te blijven. Je geeft je kind dan namelijk het gevoel dat er niets ergs aan de hand is. Raak je zelf ook in paniek? Dan heeft dit een negatieve invloed op je kind en ontwikkelt hij mogelijk een angst voor nachtmerries.

Rustig blijven is niet het enige wat je moet doen, want als ouder is het belangrijk dat jij je kind ook serieus neemt als hij een nachtmerrie heeft. Je kind ervaart op deze manier dat het niet erg is om bang te zijn en hij voelt zich bovendien begrepen. Ga even bij hem in bed liggen om hem te knuffelen en/of te troosten. Op deze manier krijgt je kind het idee dat hij veilig is in zijn eigen bed. Je kunt eventueel bij je kind blijven liggen tot hij weer in slaap valt en vervolgens rustig teruggaan naar je eigen bed.

Vanaf hun derde levensjaar kunnen de meeste kinderen vertellen waarover ze gedroomd hebben. Vandaar dat het geen kwaad kan om erover te praten als je kind regelmatig nachtmerries heeft. Doe dit niet op het moment zelf, maar wacht hiermee tot de volgende dag. Sta niet alleen stil bij nachtmerries, maar praat ook over leuke dromen. Je kind leert op deze manier te beseffen dat dromen ook leuk in plaats van naar kunnen zijn. Vertel je kind vooral ook dat hij niet de enige is die nachtmerries heeft, maar dat jij soms ook naar droomt. Op deze manier krijgt hij steeds meer het besef dat dromen normaal is. 

Ondanks dat kinderen regelmatig dromen of nachtmerries hebben, weet lang niet ieder kind hoe hij hiermee om moet gaan. Geldt dit ook voor jouw kind? Dan kan het helpen om hem boeken over dromen en nachtmerries te laten lezen voordat hij gaat slapen. Hieronder staan een aantal leuke boeken op een rijtje. Je kunt je kind hier zelf uit laten lezen, samen met hem lezen of er iedere avond een stukje uit voorlezen. Op deze manier help je je kind om te gaan met dromen en nachtmerries en leert hij dat dit nou eenmaal bij het slapen hoort. 

Wie zich verdiept in nachtmerries bij kinderen, leest ongetwijfeld dat kinderen vaker een nare droom hebben dan volwassen. Dit is een feit. Vooral kinderen in de leeftijd van drie tot zes jaar krijgen veel te maken met nachtmerries. Dit komt vooral doordat de fantasie van kinderen op deze leeftijd een hoogtepunt bereikt. Daarnaast beginnen kinderen van deze leeftijd met het ontwikkelen van angsten.

Een ander feit over nachtmerries is dat ze eigenlijk altijd in de REM-fase (Rapid Eye Movements) voorkomen. Dit geldt overigens niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Toch is er wel een belangrijk verschil, want jonge kinderen bevinden zich tijdens een groot deel van hun slaap in de REM-fase. Dit is ook een reden dat nachtmerries bij kinderen vaker voorkomen dan bij volwassenen.

Naast feiten bestaan er ook fabels over nachtmerries. Zo lees je op het internet misschien dat een nachtmerrie en nachtangst hetzelfde zijn, maar dit is niet het geval. Als je kind lijdt aan nachtangst, krijgt hij ‘s nachts een paniekaanval. Vaak zit je kind rechtop in bed en huilt en/of gilt hij. Hier kan je kind zich de volgende dag alleen niets van herinneren, iets wat met een nachtmerrie vaak wel het geval is.

Een tweede fabel over nachtmerries is dat ieder kind er even vaak mee te maken krijgt, want dit is niet het geval. Het ene kind heeft namelijk vaker een nare droom dan de ander. Er zijn zelfs kinderen die vrijwel dagelijks nachtmerries hebben. Geldt dit ook voor jouw kind? Overweeg dan eens professionele hulp te zoeken. De nachtmerries kunnen in dat geval namelijk veroorzaakt worden door een onderliggend probleem