Een groeimindset: wat is het en waarom is het waardevol?

Sommige mensen denken dat kwaliteiten, intelligentie en persoonlijkheid vaststaan, terwijl anderen juist van mening zijn dat zij dit kunnen ontwikkelen door te leren en ervaringen op te doen. Reken jij jezelf tot de laatste categorie? Dan heb je een groeimindset. Mensen met een op groei gerichte mindset zijn constant bezig om de beste versie van zichzelf te worden.

Wie een groeimindset heeft, wil nieuwe dingen proberen, zet door bij tegenslagen, leert van fouten maken en haalt inspiratie en lessen uit successen van anderen. Als je op zo’n manier denkt, wordt het bereiken van het doel dat je voor ogen hebt een stuk makkelijker. Daarbij komt dat jij je potentieel volledig benut als je een groeimindset hebt.

Carol Dweck benadrukt dat het van belang is om jezelf goed te leren kennen. Als je je eigen sterktes en zwaktes goed in het vizier hebt, dan kun je immers beter inschatten wat je wel en (nog) niet aankunt. Mensen die hun talent extreem succesvol hebben ontplooid bleken vaak verrassend goed te zijn in het inschatten van hun sterktes en zwaktes én ze bleken daarnaast ook te beschikken over een positieve mindset. Als je weet waar je goed in bent en wat je ontwikkelpunten zijn, dan weet je ook op welke momenten het handig voor je kan zijn om de positieve mindset in de praktijk te brengen. Elk pad naar een persoonlijk leerdoel – klein of groot – kent een zijweggetje met hobbels in de weg. Het is de kunst om deze hobbels te leren overwinnen om zo toch dat einddoel te behalen. Als je weet waar je sterktes en zwaktes liggen, dan kun je beter inschatten op welke wijze je de hobbels kunt trotseren en je doel kunt behalen.

In de loop der jaren zijn er een aantal misverstanden ontstaat rondom de mindset-theorie. Een van deze misverstanden is het idee dat je een groeimindset hebt óf een vaste mindset. In werkelijkheid heeft iedereen in het dagelijkse leven een mix van mindsets. In de ene situatie heb je bijvoorbeeld een vaste mindset en in een andere situatie, op dezelfde dag, ben je in staat om een mindset aan te nemen die gericht is op groei. Een ander misverstand: er wordt vaak ten onrechte gedachte dat een groei mindset in elke situatie even nuttig is. Uit onderzoek blijft dat het ontwikkelen van een groei mindset het meest nuttig is in een leeromgeving met duidelijke geformuleerde uitdagingen die van je vragen om door te zetten. Een groeimindset is niet nuttig bij taken die eenvoudig zijn of bij taken die nog niet duidelijk gedefinieerd zijn.

Een groeimindset is geen ‘state of mind’, het is een ‘copingstrategie’ (een manier om ergens mee om te gaan). Als een kind in de klas werkt aan een nieuwe rekenopdracht waar nog alle uitleg van moet worden gegeven, dan is een groeimindset niet per se nuttig. Het kind kan dan beter vragen om extra ondersteuning van een leerkracht als de lesstof na de uitleg nog steeds niet duidelijk is. Als het kind alle uitleg heeft gehad, de lesstof beheerst en dan een uitdagende som voor de neus krijgt, dan is dat hét moment voor de groeimindset om tevoorschijn te komen en te helpen bij het doorzetten.

Voor elk kind betekent een uitdaging in het leerproces iets anders: voor de een is een bepaalde taak eenvoudig en voor de ander juist een uitdaging. Het is daarom belangrijk om altijd te kijken naar het unieke leerproces van elk kind. Iedereen heeft zijn eigen uitdagingen en momenten waarop het vereist is om door te zetten. Op deze specifieke momenten is het buitengewoon nuttig om een groeimindset te leren aannemen, want hier liggen de kansen om te groeien en slimmer te worden. Het is de kunst om deze momenten goed te leren herkennen en ze te leren benoemen waar je kind bij is.

Maar wat nu als je mindset (nog) niet zo altijd zo gericht is op groei? Goed nieuws! Je mindset is veranderbaar en het brein is kneedbaar. Wetenschappers hebben lang gedacht dat het brein zich maar ontwikkeld tot een bepaalde leeftijd. Inmiddels is bewezen dat niets minder waar is: de hersenen zijn kneedbaar en nog tot op late leeftijd veranderbaar. Door het aangaan van uitdagingen maakt het brein telkens weer nieuwe en sterke verbindingen. Hier wordt je langzaamaan sterker en slimmer van! Hoog tijd dus om je  als gezin ervan bewust te worden dat het lichaam niet alleen een bezoekje aan de ‘gym’ nodig heeft, maar dat de hersenen ook graag een aantal gewichten hoog willen houden om sterker te worden. Hoe vaker je iets nieuws aan durft te gaan en fouten durft te maken, hoe sterker je brein wordt en hoe positiever je mindset zal worden. Je zult namelijk langzamerhand gaan merken dat je steeds beter wordt in het aangaan van iets nieuws en je ontdekt dat juist op de momenten dat iets (nog) niet lukt, je aan het groeien en leren bent.

Het trainen van de groeimindset bij kinderen zorgt er voor dat het – in de woorden van grondlegster Carol Dweck –  ‘players for life’ worden. Kinderen die al jong de positieve effecten leren van het aannemen van een groeimindset staan meer open voor leren en groei. Hun brein is al op jonge leeftijd sterker geworden door telkens kleine en grote uitdagingen aan te gaan en met veel doorzetten hun doelen te bereiken. Als ouder kun je juist op deze uitdagende momenten een positieve invloed uitoefenen en je kind stimuleren in zijn of haar persoonlijke ontwikkeling. Wees geïnteresseerd in het groeiproces en minder in het resultaat. Je kind is een mens in ontwikkeling. Elk dag komen er nieuwe ervaringen bij (positief en negatief). Het gaat er om wat je doet met deze ervaringen. De groeimindset helpt je om door te blijven gaan om je doelen te bereiken, omdat je gelooft in je eigen kracht. Bekrachtig je kind dus elke dag op zijn of haar pad en stimuleer je kind telkens weer opnieuw om door te zetten.

Het leren gaat een leven lang door. Met vallen en opstaan, met succeservaringen en faalmomenten. Vier niet alleen de successen thuis, maar omarm ook de ervaringen van falen. Vanuit deze ervaringen kan juist de liefde voor leren ontstaan. Het leren gaat namelijk niet in een rechte lijn omhoog, maar volgt een kronkelig pad dat voor elk kind uniek is. Het grote verschil tussen mensen met een vaste mindset en mensen die vaker een groeimindset aannemen is dat de groeimindset-groep een grotere kans heeft om hun volledige potentieel waar te maken. De mensen met een vastere mindset zullen op een bepaald level blijven steken, terwijl ze wellicht nog veel meer in hun mars hebben.

Laat die liefde voor leren maar oplaaien dus en zet dat kneedbare brein aan het werk! Laat je kind oefenen op Squla en stimuleer je kind om uitdagingen aan te gaan. Een mooie kans voor jou als ouder om te benoemen dat het je een heel fijn gevoel kan geven als je doorzet, hard werkt en de uitdaging ook daadwerkelijk haalt 💪.