Hoe help ik mijn kind omgaan met stress?

Ondanks dat stress iets is waar vaak over gesproken wordt, weet lang niet iedereen wat het precies is. In principe kun je het zien als geestelijke overbelasting. Heb je bijvoorbeeld te veel werk of heb je iets naars meegemaakt? Dan kun je alles mogelijk niet meer ‘dragen’. Het gevolg hiervan is dat je uit balans raakt. Omdat de meeste mensen hier niet direct aan toe willen geven, proberen ze van alles om weer in balans te komen. Je lichaam kan zich dan niet meer ontspannen, waardoor er vaak alleen nog maar meer stress ontstaat.

Stress bij kinderen kan verschillende oorzaken hebben, maar het is vaak het gevolg van school. Moet je kind bijvoorbeeld een bepaald cijfer halen voor een toets? Dan kan dit hem flink wat stress bezorgen. Als hij piekert over zijn schoolwerk, kan hij zich ook gestrest voelen. Daarnaast is groepsdruk iets wat bij veel kinderen voor stress zorgt. Je kind doet hierdoor misschien iets waar hij niet achter staat en dat kan spanning met zich meebrengen.

Het is overigens niet zo dat stress bij kinderen altijd veroorzaakt wordt door school. Ook de thuissituatie kan stress veroorzaken. Zo kan een echtscheiding of het overlijden van een familielid voor een kind bijzonder stressvol zijn. Andere veelvoorkomende oorzaken van stress bij kinderen zijn: een verhuizing, een volle agenda, onverwachte gebeurtenissen, verlatingsangst, een druk sociaal leven en de puberteit.

Omdat stress vervelende gevolgen kan hebben voor je kind, is het belangrijk om het in een vroeg stadium te herkennen. Veel ouders denken alleen niet direct aan stress als hun kind zich de laatste tijd anders gedraagt. Ben je benieuwd hoe je stress bij kinderen herkent? Kijk dan eens of je kind één (of meerdere) van de onderstaande 20 symptomen of stressoren vertoont. Als dit het geval is, is de kans groot dat je kind stress heeft. 

Stress voorkomen is een utopie. Daarom is het belangrijk om je kind te leren hiermee om te gaan. Kun je hier nog wel wat hulp bij gebruiken? Lees dan vooral verder. Hieronder staan namelijk 15 tips om om te gaan met stress op een rijtje.

Heeft je kind stress? Verwacht dan niet dat hij dit de eerste keer direct bij je aangeeft. Dit doet hij namelijk alleen als hij zich op zijn gemak voelt. Creëer daarom een veilige omgeving waarin je op een open manier met je kind kunt praten. Kinderen praten in een veilige omgeving sneller over hun problemen, waardoor jij je kind kunt helpen om hiermee om te gaan. 

Dit lijkt misschien vanzelfsprekend, maar er zijn genoeg ouders die druk zijn met andere dingen terwijl hun kind iets belangrijks vertelt. Krijgt je kind het idee dat je niet (goed) naar hem luistert? Dan zal hij zijn problemen voortaan minder snel met je delen. Als je niet actief luistert, geef je hem namelijk de indruk dat je hem niet wilt helpen. Leg je smartphone dus aan de kant of zet de televisie uit als je kind met je wil praten. Je kunt je aandacht zo volledig op hem richten. 

Barst je kind om onverklaarbare redenen ineens in tranen uit of wordt hij plotseling woest? Dan vraag jij je misschien af hoe dit komt. Besef je goed dat stress dergelijke emoties met zich mee kan brengen. Het herkennen van emoties is belangrijk in de omgang met stress. Omdat kinderen zelf vaak nog niet in staat zijn om emoties te herkennen, moet jij ze hier een handje bij helpen. Benoem zijn emotie(s) en maak hem duidelijk dat je begrijpt waarom hij zich zo voelt. Je kind leert op deze manier de signalen van stress herkennen, waardoor hij in de toekomst sneller hulp inschakelt. 

Veel kinderen voelen op school de drang om te presteren. Als iets niet lukt terwijl klasgenootjes dit wel voor elkaar krijgen, slaat de stress mogelijk toe. Je kind krijgt dan namelijk het idee dat hij gefaald heeft. Ga in dat geval het gesprek met je kind aan en vertel hem dat het niet erg is om fouten te maken. Hij ervaart zo dat hij de lat niet altijd zo hoog hoeft te leggen om jou tevreden te stemmen en dat bezorgt hem waarschijnlijk veel minder stress.

Als je kind stress ervaart, is het belangrijk dat hij zich ontspant. Omdat je kind (nog) niet weet hoe hij dit doet, help je hem hier een handje bij. Laat hem bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen doen. Leer je kind bijvoorbeeld dat hij door zijn buik moet ademen als hij gestrest is en niet via zijn borst. Doordat hij zijn middenrif gebruikt bij het ademen door zijn buik, ontspant zijn lichaam.

Naast ademhalingsoefeningen kan je kind ook oefenen met ontspanningstechnieken. Laat hem bijvoorbeeld eens op bed gaan liggen, noem om en om lichaamsdelen op en vraag hem deze aan te spannen en daarna weer te ontspannen. Het lichaam van je kind ontspant zo, waardoor hij in zijn hoofd ook rustiger wordt. 

Beweging is een goed medicijn tegen stress. Is je kind gestrest? Moedig hem dan aan om te bewegen. Laat hem bijvoorbeeld buitenspelen met vriendjes en/of vriendinnetjes of laat hem stoom afblazen op de sportvereniging. Je kind kan zijn gedachten zo even verzetten, waardoor hij niet constant gestrest is. Als je kind bewogen heeft, voelt hij zich waarschijnlijk een stuk relaxter. Het kan zelfs zo zijn dat hij helemaal geen stress meer ervaart. Hierdoor leert hij dat bewegen helpt als hij gestrest is.

School is één van de voornaamste oorzaken van stress bij kinderen. Als je kind nog niet begonnen is met een opdracht of het leren voor een toets, kan hij gestrest raken. Deze kans is een stuk groter als hij ontdekt dat het (veel) meer werk is dan hij op voorhand dacht. Leren plannen is daarom belangrijk als jij je kind wilt leren omgaan met stress. Plant je kind en houdt hij zich aan zijn planning? Dan begint hij op tijd aan zijn schoolwerk. De kans op stress is dan een stuk kleiner dan wanneer je kind alles op zijn beloop laat.

Kinderen die stress ervaren, hebben regelmatig een negatief zelfbeeld. Ze denken dat ze bepaalde dingen niet kunnen, ook al hebben ze het nog nooit gedaan. Aan jou als ouder de taak om hier verandering in te brengen. Positief benaderen kan je hier een handje bij helpen. Deel bijvoorbeeld regelmatig complimentjes uit. Richt je hierbij niet alleen op de prestaties, maar complimenteer je kind ook voor zijn inzet. Stimuleer je kind bovendien om positief te denken in plaats van negatief. Hierdoor leert hij niet alleen om beter om te gaan met stress, maar kan hij ook nog eens een groeimindset ontwikkelen.

Wie denkt dat het leven van een kind altijd over rozen gaat, heeft het mis. Ook kinderen krijgen namelijk te maken met tegenslagen. Zo’n tegenslag kan je kind flink wat stress bezorgen. Dit is zeker het geval als hij er voor het eerst mee te maken heeft. Je kind weet dan immers niet hoe hij moet handelen. Moedig hem daarom aan om copingmechanismen te ontwikkelen. Deze mechanismen helpen je kind om te gaan met een tegenslag en dat zorgt voor minder stressvolle situaties. 

Ben je regelmatig gestrest? Kijk er dan niet raar van op als je kind dit overneemt. Als jij je kind wilt leren omgaan met stress, moet je er eerst voor zorgen dat je zelf minder gestrest bent. Ruim daarom regelmatig wat tijd in voor ontspanning. Ga bijvoorbeeld sporten of breng een bezoekje aan de sauna, zodat jij je hoofd even helemaal leeg kunt maken. Je ervaart in dat geval snel genoeg dat je je kind een stuk beter kan helpen. Hierdoor kan zowel hij als jij beter omgaan met stress.

Als je kind niet weet waar hij aan toe is of wat hij kan verwachten, ervaart hij mogelijk (veel) stress. Daarom is het verstandig om dergelijke situaties tot een minimum te beperken. Dit doe je onder meer door structuur aan te brengen in het leven van je kind. Laat hem bijvoorbeeld op vaste tijden naar bed gaan en eet rond dezelfde tijden. Door een vast patroon te creëren, kan je kind min of meer invullen wat er op welk moment gaat gebeuren. Hierdoor voelt hij zich minder gespannen en dat resulteert ook in minder stress. 

Je kind kan makkelijker omgaan met stress als hij een gestructureerd leven leidt. Het kan alleen voorkomen dat dingen toch anders lopen dan gepland. Om te voorkomen dat je kind hier veel stress door ervaart, bereid je hem hier zo goed mogelijk op voor. Vertel je kind wat jullie gaan doen en wat hij kan verwachten. Hij kan zich er zo al enigszins op voorbereiden en dat zorgt er over het algemeen voor dat je kind zich minder gestrest voelt. 

De meeste volwassenen kunnen vrij goed tegen minder slaap, maar kinderen hebben hier over het algemeen meer moeite mee. Als je kind een keer een nachtje slecht slaapt, reageert hij sneller op prikkels en dit kan hem stress bezorgen. Zorg er daarom voor dat je kind iedere nacht voldoende slaapt. Dit wordt een stuk makkelijker als jij je kind op vaste tijden naar bed brengt. Hierdoor zorg je bovendien voor een stukje structuur in zijn leven en dat maakt omgaan met stress makkelijker. 

Kinderen die een positieve band hebben met hun ouders, kunnen over het algemeen beter omgaan met stress. Veel ouders denken dat een positieve band met hun kind vanzelfsprekend is, maar dat is het allerminst. Zo’n band ontstaat namelijk alleen door samen met je kind leuke dingen te doen. Ga samen een stuk fietsen, stoei even met je kind of speel samen een binnen- of buitenspelletje. Als je regelmatig dit soort momentjes hebt, ontstaat er een positieve band tussen jou en je kind. 

Als je kind gestrest is, vertoont hij vaak bepaald gedrag. Slaan, schreeuwen en niet luisteren zijn hier voorbeelden van. Omdat dit als ongewenst gedrag wordt gezien, heb je misschien de neiging om je kind te straffen. Vermoed je dat stress de oorzaak is van dit gedrag? Straf je kind dan niet, maar help hem juist. Door je kind te straffen leert hij namelijk niet om te gaan met stress. Uiteraard hoef je niet alles goed te keuren wat hij doet. Stel daarom vooral grenzen en geef deze duidelijk aan. Als je kind hier overheen gaat, grijp je in.

Er zijn bepaalde situaties waarin de kans op stress groter is. Zo zorgt nieuwe dingen proberen bijvoorbeeld vaak voor een stressreactie. Logisch, want je kind weet niet wat hij moet verwachten en dat leidt tot spanning. Als ouder is het handig om te weten hoe je omgaat met specifieke stresssituaties, zodat jij je kind kunt helpen als dat nodig is. Daarom staan hier een aantal van dit soort situaties op een rijtje en lees je hoe je in iedere situatie het beste kunt handelen. 

Heeft je kind binnenkort een toets of moet hij zijn spreekbeurt houden? Dan slaat de stress mogelijk toe. Daarnaast kan je kind gestrest zijn als hij gepest wordt door klasgenootjes of veel druk voelt om te presteren. Bij schoolgerelateerde stress is het als ouder belangrijk dat je begrip toont voor de situatie waarin je kind zit. Ga met hem in gesprek en neem zijn probleem serieus. Kijk samen met hem hoe je stress door school kunt verminderen. 

Je verwacht het misschien niet, maar ook het sociale leven kan stress bij kinderen veroorzaken. Kinderen hechten namelijk veel waarde aan wat anderen van hen vinden. Ze willen er graag bij horen. Als dit niet lukt, kan je kind stress ervaren. Dit is ook het geval als hij ruzie heeft met zijn beste vriendje of vriendinnetje. Omdat je kind niet altijd weet hoe hij in dergelijke situaties moet handelen, help je hem hier een handje bij. Draag niet direct zelf allerlei oplossingen aan, maar laat je kind vooral actief meedenken om zo zelf tot een oplossing te komen. 

Kinderen zijn gevoelig voor verandering. Vandaar dat de stress vaak toeslaat als er iets verandert in hun leven. Gaan jij en je partner scheiden of staat er een verhuizing op het programma? Dan bezorgt dit je kind mogelijk (veel) stress. Daarnaast slaat de stress vaak toe in overgangsfases, zoals de puberteit. Veel kinderen zijn in deze fase onzeker en dat kan bijzonder stressvol zijn. Reden genoeg om je kind te steunen als er iets verandert in zijn leven of hij in een overgangsfase zit. Als hij zich gesteund voelt, is de kans namelijk een stuk groter dat hij minder stress ervaart.

Heeft je kind zijn eigen smartphone? Grote kans dat hij actief is op TikTok, Instagram, Snapchat en Whatsapp. Ondanks dat de meeste kinderen social media leuk vinden, kan het ook bijzonder stressvol zijn. Je kind heeft namelijk constant de drang om op social media te kijken, want hij wil voorkomen dat hij iets mist of ergens niet bij is.

Als je kind nog jong is of sinds kort pas een eigen telefoon heeft, kun je de drang om constant op social media te kijken verminderen door een schermtijd in te stellen. Je kind kan dan niet dag in dag uit op social media kijken en dat verkleint de kans op stress. Sta bovendien niet toe dat je kind zijn telefoon meeneemt naar bed.