Je kind motiveren: 18 tips en oefeningen

Wat is (intrinsieke en extrinsieke) motivatie?

18 tips en oefeningen om je kind te motiveren en de intrinsieke motivatie te verhogen

10 Trucjes van de leerkracht

Motivatie op Squla

Kinderen met dyslexie motiveren

Voordat jij je kind kunt motiveren, moet je weten wat motivatie precies is. Hiervoor moet je eerst weten dat er onderscheid gemaakt wordt tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. Als je kind intrinsiek gemotiveerd is, beweegt of handelt hij omdat hij iets interessant of leuk vindt. De drang om te leren hoeft in dat geval niet aangewakkerd te worden, want deze komt van binnenuit. Kinderen die gedreven worden door intrinsieke motivatie leren over het algemeen spelenderwijs.

Extrinsieke motivatie is het tegenovergestelde van intrinsieke motivatie. Kinderen bewegen of handelen niet omdat zij iets leuk of interessant vinden, maar omdat er een beloning of straf tegenover staat. Stel je je kind iets lekkers in het vooruitzicht als hij een bepaalde taak goed uitvoert? Dan is er sprake van extrinsieke motivatie. Je moet hem namelijk stimuleren om in actie te komen en dat is bij een intrinsiek gemotiveerd kind meestal niet nodig.

Sommige ouders weten precies hoe zij hun kind motiveren, terwijl anderen hier juist mee worstelen. Behoor jij tot de laatste groep? Dan heb je vast en zeker baat bij de volgende 18 tips en oefeningen om je kind te motiveren en de intrinsieke motivatie te verhogen.

Het zit misschien niet direct in onze nuchtere Hollandse aard, maar een winnaarsmentaliteit kan je kind veel brengen. Wees niet bescheiden en spreek je kind bewonderend toe als hij vol focus aan iets werkt waar zijn interesse en talent ligt. Het zal je kind motiveren om door te gaan en om zichzelf te overwinnen. Dit betekent niet dat je kind altijd een 9 moet halen voor een proefwerk nadat hij uitvoerig geleerd heeft, want je kind kan zichzelf ook overwinnen door bijvoorbeeld na lang niksen en dralen wél 2 uur te leren voor het proefwerk waar hij uiteindelijk een 5 voor heeft. Juist tijdens het leerproces kan je kind zich ontpoppen tot een echte winnaar. Motiveer je kind dus om zichzelf te overwinnen, want dit helpt bij het ontwikkelen van een growth mindset.

Motiveer je kind met een beloning! Het zal menig ouder verbazen dat uit onderzoek naar voren is gekomen dat relatief veel kinderen gemotiveerder zijn om aan hun schoolwerk te beginnen als daar iets leuks tegenover staat. Het lijkt op het eerste oog een snelle manier om te motiveren, is dat dan pedagogisch wel verantwoord? Beloon je kind met een ‘beleving’, bijvoorbeeld in de vorm van extra buitenspelen of het bakken van zijn lievelingstaart. Dit kan ook educatief zijn, door bijvoorbeeld een museum te bezoeken of naar een dierentuin te gaan.

Heel belangrijk; laat je kind zélf bepalen wat de feitelijke beloning is (binnen de perken van jouw goedkeuring natuurlijk) en leg samen vast wanneer (na welke inzet) de beloning ingelost kan worden.

Het aanbrengen van afwisseling motiveert kinderen. Kinderen zijn nog jong van geest en, vooral jonge kinderen, kunnen hun aandacht nog niet al te lang bij één onderwerp houden. Breng daarom thuis samen afwisseling aan in het huiswerk. Probeer op tijd pauze te nemen. Neem de tijd voor een spelletje  tussendoor of laat je kind bijvoorbeeld 5 minuten springen op de trampoline buiten. Heeft je kind huiswerk voor een aantal verschillende vakken? Breng ook hier op tijd afwisseling in aan, zodat je kind gemotiveerd en geïnteresseerd blijft. Probeer eens een aantal huiswerksessies te letten op de signalen die je kind geeft, zodat je hem kunt begeleiden en hij later zelf de benodigde afwisseling leert aanbrengen om gemotiveerd te blijven.

Houdt je kind van knutselen? Maak het rekenhuiswerk dan bijvoorbeeld eens met vouwpapier en een schaar, door bijvoorbeeld plus– en mintekens te knippen en rondjes te knippen waar je de getallen uit de sommen opschrijft. Is je kind dol op bingo? Pak de bingo-molen erbij! Houdt je kind van spelletjes? Reken met dobbelstenen. Vraagt je kind tijdens de huiswerk-pauze om een appel? Snijd de appel in stukjes en reken hiermee. De mogelijkheden zijn oneindig. Motiveer je kind om te leren door de passies en interesses van je kind centraal te stellen: er ontstaat vanzelf een opening tot (leuk) leren!

“Stilte a.u.b.!” Alle kinderen plakken wel eens een dergelijk handgeschreven briefje op hun deur, met een smeekbede om met rust gelaten te worden. Het is veelvuldig bewezen dat een rustig plekje waar je ongestoord kunt werken bijdraagt aan een goede ‘work-flow’.  Motiveer je kind dus om op zoek te gaan naar rust om doelgericht te kunnen werken. Zorg ervoor dat er altijd een rustige plek beschikbaar is voor je kind om zijn huiswerk te maken. Bespreek binnen het gezin ook eens het belang van rust en het tonen van wederzijds respect voor iedereen zijn werkzaamheden.

Je kind werpt in zijn schoolboek een blik op het nieuwe hoofdstuk en klapt het na een paar seconden demonstratief weer dicht. “Te moeilijk; ik ga dit écht niet doen hoor!”. Motiveer je kind om toch te proberen, door hem de vraag te stellen of het écht te moeilijk is of dat hij het gewoon nog nooit gezien heeft? Nieuwe en dus onbekende lesstof kan sommige kinderen onzeker maken. Als ze er niet aan beginnen, dan kan het ook niet mislukken is dan de gedachte. Stimuleer je kind om de nieuwe lesstof toch te bekijken en dan nogmaals te oordelen of het écht te moeilijk is. Of help hem in het begin even op gang. Is het antwoord toch te moeilijk? Stel je kind gerust; als het leren niet (een beetje) moeilijk zou zijn af en toe, dan leer je helemaal niets!

Kinderen varen wel bij structuur. Het maken van een duidelijke planning werpt altijd zijn vruchten af. Het is absoluut een ‘must’ om je kind te betrekken bij het maken van de planning. Door zijn eigen inbreng in de planning (de uitvoering van zíjn werkzaamheden) zal je kind gemotiveerder zijn om aan de slag te gaan. Hij heeft de planning immers zelf mee ontworpen! Schrijf de planning bijvoorbeeld op een weekplanner of start bijvoorbeeld vanaf groep 7 al met het oefenen van plannen in een (digitale) agenda. Vergeet niet om voldoende pauze-momenten in te plannen. Het is waardevol voor je kind om al jong te leren dat een korte pauze je weer nieuwe energie kan geven om weer met frisse zin door te werken.

Als je kind niet gemotiveerd is om taken uit te voeren, kan het helpen om aan een routine te werken. Door je kind dingen op vaste momenten te laten doen, vergroot je de kans dat hij toch de motivatie vindt om ergens mee aan de slag te gaan. Deze tip is onder meer handig als je kind het maken van zijn huiswerk uitstelt. Probeer in dat geval eens om samen met hem een vast moment te vinden waarop hij hiermee aan de slag gaat. Dit kan bijvoorbeeld direct na school zijn, maar ook na het avondeten. Het moment waarop je kind het doet maakt niet uit, zolang het maar gebeurt. Grote kans dat jij je kind niet meer hoeft te motiveren als je met een routine werkt.

Moet je kind iets doen waarvan hij weet dat dit hem veel tijd kost? Dan kan hij zich er mogelijk niet toe zetten om het te doen. Om hem toch te motiveren, breek je de opdracht op in kleinere stukken. Je kind hoeft in dat geval niet alles in één keer te doen, maar kan de taak stap voor stap afwerken. Laat hem een pauze nemen of iets leuks doen als hij bijvoorbeeld een paar opdrachten afgerond heeft. Dit is voor je kind dan de beloning voor de inspanning die hij levert. Op deze manier houd je het leuk voor je kind en is hij waarschijnlijk een stuk gemotiveerder.

Er kan geen enkele huiswerk-coach op tegen jouw begeleiding als ouder! Jij kent je kind uit duizenden en dit zorgt ervoor dat jij als ouder altijd een voorsprong hebt op alle professionele huiswerk-begeleiders. Uiteraard is het, in verband met je eigen werkzaamheden, niet altijd haalbaar om je kind elke middag na school te motiveren door het geven van een ‘pep-talk’. Gelukkig zit aandacht niet altijd in de kwantiteit, maar in de kwaliteit. Informeer elke dag even bij je kind hoe het op school was, of hij nog huiswerk heeft en of hij hulp nodig heeft. Zo blijf je op de hoogte. Ben je niet thuis en moet je kind wel leren voor een proefwerk? Motiveer je kind door een leuke boodschap in te spreken of neem een filmpje op en stuur dit na schooltijd naar zijn e-mailadres of telefoon. Een bemoedigend woord van een liefdevolle ouder is een belangrijk ingrediënt van effectieve huiswerkbegeleiding.

We zitten allemaal anders in elkaar, dus ook de manier van effectief leren verschilt per persoon. Het ene kind leert het snelst door alles hardop voor te lezen, het andere kind leert weer beter door alles op te schrijven en zo bestaan er nog talloze verschillende manieren om informatie op te slaan. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat kinderen steeds vaker digitale leermiddelen verkiezen boven het ‘ouderwetse’ lesboek. Kinderen geven aan graag te leren met spelletjes, video’s en apps. Het is dus zeker de moeite waard om te bekijken hoe je je kind extra kunt motiveren door bijvoorbeeld educatieve Youtube-filmpjes of apps in te bouwen in het huiswerkritueel.

Wil je de intrinsieke motivatie van je kind prikkelen? Voer dan regelmatig een een-op-eengesprek met je kind. Doe dit bijvoorbeeld voordat je je kind een taak geeft. Omdat kinderen nieuwsgierig zijn, willen ze vaak eerst weten waarom ze iets moeten doen. Wanneer jij de tijd neemt om je kind dit uit te leggen, is hij waarschijnlijk sneller bereid om de taak uit te voeren. 

Als je merkt dat je kind direct ongemotiveerd is als je hem vraagt om iets te doen, is het niet verstandig om hem ergens toe te dwingen. Vraag hem in dat geval liever of je ergens mee kunt helpen. Je laat je kind op deze manier zien dat je met hem meedenkt en dat komt zijn intrinsieke motivatie vaak ten goede.

Als een kind een fout maakt, hebben sommige ouders de neiging om hem te straffen. Kies je voor deze aanpak? Dan heeft dit een negatief effect op de motivatie van je kind. Een kind is dan minder snel geneigd om in de toekomst iets soortgelijks te doen of nieuwe dingen te proberen, want hij kan gestraft worden als hij het niet goed doet. 

Om te voorkomen dat je kind zijn motivatie verliest, moet je fouten maken juist stimuleren als ouder. Kinderen leren namelijk het beste door vallen en opstaan. Als jij je kind de ruimte geeft om zelf dingen te ontdekken, heeft dit een positief effect op zijn intrinsieke motivatie. Hij komt zelf namelijk in actie als hij iets leuk of interessant vindt, waardoor je hem niet meer hoeft te motiveren.

Sommige ouders stellen (veel) te hoge eisen aan hun kind. Wanneer jij dit ook doet, merk je al snel dat je kind minder motivatie heeft. Je kind weet van tevoren namelijk al dat hij niet aan jouw verwachtingen kan voldoen, waardoor hij er geen zin in heeft. Het voelt voor hem namelijk als falen wanneer hij niet aan jouw verwachtingen kan voldoen. Leg de lat daarom niet te hoog voor je kind.Geef hem bovendien de tijd die hij nodig heeft om een taak uit te voeren. Op deze manier blijft hij gemotiveerd en voorkom je dat hij een hekel krijgt aan de taak die je hem opdraagt.

Goed voorbeeld doet volgen. Dit gezegde kan je helpen om je kind te motiveren. Wil je dat je kind iemand begroet in de supermarkt of tijdens het wandelen? Doe dit dan zelf ook. Als je kind ziet dat jij nooit ‘hallo’ of ‘goedemorgen’ tegen iemand zegt, heeft hij na enige tijd misschien ook niet meer de motivatie om dit te doen.

Heeft je kind geen zin om een taak uit te voeren die jij hem opdraagt? Dan komt dit misschien omdat hij niet weet wat hij kan verwachten. Laat je kind in dat geval zien hoe jij de taak uitvoert. Als hij ziet dat het makkelijk is en weinig tijd kost, is hij de volgende keer misschien toch bereid om het te doen.

Als ouder is het niet verkeerd om zo nu en dan streng te zijn voor je kind. Waak er alleen voor dat je dit niet te vaak bent. Dit heeft namelijk een negatieve invloed op de motivatie van je kind, want voor hem voelt het alsof hij gedwongen wordt om iets te doen als je continu streng bent. Wil je dit voorkomen? Gebruik dan liever een flinke dosis humor. Dit geeft je kind positieve energie, waardoor het je minder moeite kost om hem te motiveren. Daarbij komt dat humor een positief effect heeft op de leerprestaties van je kind.

Wil jij je kind motiveren? Dan kan het helpen om hem (meer) verantwoordelijkheden te geven. Door je kind verantwoordelijk te maken voor bepaalde taken, leg je het lot min of meer in zijn eigen handen. Je kind bepaalt zelf hoe hij het uitvoert en wanneer hij dit doet. In de meeste gevallen zal je kind alles in het werk stellen om tot het gewenste eindresultaat te komen. Je hoeft hem waarschijnlijk niet constant meer achter zijn broek aan te zitten, want hij beweegt en handelt uit zichzelf. Door je kind verantwoordelijkheid te geven, beïnvloed je zijn intrinsieke motivatie dus op een positieve manier. Houd hierbij wel in je achterhoofd dat ieder kind op zijn eigen manier te werk gaat. Verwacht bijvoorbeeld niet dat je kind iets nieuws net zo snel onder de knie heeft als jij dit zou hebben. Kies daarom geschikte momenten uit om je kind iets nieuws aan te leren.

De laatste tip om te motiveren is zeker niet de onbelangrijkste: een compliment van jou als ouder kan soms aanvoelen als een grote mok chocolademelk met slagroom na een barre tocht door een sneeuwstorm. Leren (en vooral ook ‘leren hóe je moet leren’) is niet altijd even gemakkelijk voor kinderen en vergt veel energie en doorzettingsvermogen. Je kind heeft zichzelf een slag in de rondte gewerkt en verlangt ernaar om geprezen te worden voor zijn inzet. Motiveer je kind door hem te overladen met complimenten. Probeer erop te letten dat je nooit een compliment geeft voor een hoog cijfer op zichzelf, maar dat je vooral bewondering hebt voor het leerproces en al zijn harde werk. Leg het er lekker dik bovenop! Hard werken verdient een groot compliment en misschien zelfs ook wel een grote mok met warme chocolademelk én slagroom 😊

Het motiveren van je kind is niet alleen een taak van jou als ouder, maar ook van de leerkracht. Als je kind op school niet gemotiveerd is, steekt hij namelijk minder op dan zijn gemotiveerde klasgenootjes. Je leert immers makkelijker als je iets leuk vindt. Gelukkig zijn er handige trucjes die leerkrachten toe kunnen passen om je kind in de klas te motiveren. Ben je benieuwd hoe kinderen op school gemotiveerd worden? Op deze pagina vind je de trucjes die veel leerkrachten gebruiken om kinderen te motiveren.

10 leerkracht trucjes ontdekken →

Oefent je kind op Squla? Dan vindt hij het in het begin vast leuk om de spelletjes te spelen. Logisch, want alles is dan nog nieuw voor hem. Om ervoor te zorgen dat je kind gemotiveerd blijft, wordt hij beloond voor de spellen die hij speelt. Zo kan hij bijvoorbeeld muntjes en prijzen winnen en worden er wekelijks nieuwe quizzen toegevoegd. Als je kind boven zijn niveau presteert, kan hij bovendien spellen voor een hogere groep spelen. Op deze manier gaan de spellen van Squla nooit vervelen. Wil jij je kind extra motiveren om te oefenen op Squla? Dan komen de manieren op deze pagina vast en zeker van pas.

Manieren om je kind te motiveren op Squla →

Lezen is goed voor kinderen, maar niet ieder kind vindt dit even leuk. Heeft je kind dyslexie? Dan kun je hem misschien maar moeilijk motiveren om een boek te lezen. Dit is op zich niet gek, want een dyslectisch kind heeft moeite met lezen. Voor de ontwikkeling van een kind met dyslexie is het alleen wel goed om regelmatig te lezen. Krijg jij je kind niet zover? Dan heb je misschien iets aan de tips van juf Shelby om kinderen met dyslexie te motiveren. 

10 tips van juf Shelby om dyslectische kinderen te motiveren →