Deze 10 fouten maken kinderen het vaakst bij spelling. Maakt jouw kind ze ook?
Juf Shelby
Spelling is een vak waar je kind vanaf groep 3 mee in aanraking komt. Voor veel kinderen is spelling erg moeilijk en onlogisch. Waar jij als ouder niet snapt dat de b en de d door elkaar worden gehaald, ziet een kind soms écht geen verschil tussen de twee letters. Welke spellingfouten worden veel gemaakt? En over welke woorden wordt er vaak getwijfeld door kinderen? Je leest het in deze blog.
De 10 meest voorkomende spellingfouten
De Nederlandse taal kent veel logische en onlogische spellingregels. Sommige regels zijn eenvoudig, maar anderen zorgen voor veel verwarring voor je kind. Vanaf groep 4 wordt er vaak voor het eerst expliciet aandacht besteed aan ‘regels’ hoe je iets schrijft. En leert je kind dat er ook bepaalde ‘weetwoorden’ zijn waarvan je niet kunt horen hoe je ze schrijft. Dit zijn veel voorkomende fouten:
- Weetwoorden met au of ou: dauw of kou.
- Weetwoorden met ei of ij: peilen of pijlen.
- Wanneer schrijf je ch of g: licht of ligt. Voorbeelden zijn:
nieuwschierig in plaats van nieuwsgierig, gragt of gracht, dagt in plaats van dacht. - Woorden met ‘d’ of ‘t’ aan het einde: lind of lint
Zodra kinderen de regel van een woord langer maken kennen, zie je in groep 8 nog wel fouten bij moeilijkere varianten zoals: gebaat bij of gebaad bij. Dit heeft ook weer te maken met de regel van ‘t Kofschip X voor werkwoordspelling die in de bovenbouw geleerd wordt en vaak erg lastig is. - Woorden met de ‘b’ aan het eind van een woord: krab of krap.
- Werkwoordspelling: wanneer schrijf je word of wordt? Vanaf eind groep 6 maken kinderen pas voor het eerst kennis met de regels van werkwoordspelling en in groep 7 en 8 zit het wekelijks in het lesprogramma.
- Verdubbeling van de medeklinker is één van de meest lastige spellingregels: bijvoorbeeld: klopen in plaats van kloppen. Of een moeilijke variant voor de bovenbouw: trompeteren in plaats van trompetteren.
- De zogenaamde verenkelingsregel of ook wel open lettergreep genoemd is ook heel moeilijk voor kinderen. Dan moet je denken aan woorden zoals reegen in plaats van regen. Of koopen waar kopen moet staan. Hier worden zelfs in groep 8 nog fouten mee gemaakt.
- Leestekens: heel vaak vergeten kinderen op de juiste plaats een komma, vraagteken of uitroepteken te noteren. En vooral de punt aan het einde van de zin wordt regelmatig vergeten. Zelfs in de bovenbouw zijn kinderen hier nog slordig in, wat onnodig foutjes bij een dictee kost!
- Hoofdletters: meestal worden ze aan het begin van de zin wel geschreven, maar de regel voor hoofdletters bij namen, plaatsen, landen en feestdagen die kinderen vanaf de middenbouw leren wordt bij zinnendictees vaak vergeten toe te passen. Een veel voorkomende slordigheidsfout!
Twijfelwoorden
Woorden en regels waar veel kinderen over twijfelen zijn bijvoorbeeld:
- Boederij of boerderij.
- Polisie of politie.
- Jou of jouw in het juiste verband gebruiken.
- Wand of want, welke variant gebruik je wanneer?
- Een twijfel is ook vaak bij woorden waarbij je de ‘t’ niet hoort maar wel schrijft: ‘ondekken’ in plaats van ontdekken. Die ‘t’ hoor je immers niet.
- Het woord ‘enige’ gaat ook heel vaak mis: enege.
- Werkwoordspelling van het werkwoord ‘vinden’.
Hij vind of hij vint in plaats van: hij vindt.
Overigens wordt in de onderbouw nog geen nadruk gelegd op werkwoordspelling. En zijn dit soort foutjes dan ook nog niet erg. - Vaak fout geschreven woorden zijn: ‘misschien’, ‘wanneer’, ‘sowieso’ en ‘juffrouw’. Veel voorkomende varianten zijn: mischien/meschien, waarneer, zowiezo, jufvrouw.
Manieren om spelling te leren
Spelling wordt als het ware opgebouwd op de basisschool. In de onderbouw begint het eerst nog bij het woord opsplitsen in klanken of klankgroepen en letterlijk op schrijven wat je hoort. Overigens is dit een hele belangrijke voorwaarde om goed te kunnen spellen!
Bij het goed schrijven van woorden zijn er verschillende manieren om te werk te gaan. De manieren die mogelijk zijn om tot de juiste schrijfwijze te komen, noem je spellingstrategieën.
De 5 spellingstrategieën die je kind leert
Deze spellingstrategieën leren kinderen op school (Huizenga, 2016).
De directe spellingstrategie: Het woord is vaak genoeg geschreven en er hoeft niet meer over de regel nagedacht te worden. Dit is als de spelling echt goed beheerst wordt. Dit is dus eigenlijk het eindpunt van spellingonderwijs. En er zijn vijf indirecte spellingstrategieën die kinderen op school leren.
- Klankclusterstrategie: een woord wordt opgedeeld in klankgroepen. Bepaalde klankgroepen worden namelijk altijd met dezelfde lettercombinaties geschreven:
Ooj schrijf je als ooi, uuw wordt uw. Veel voorkomende klankgroepen zijn aai, ooi, oei, uw, eeuw, ieuw, eer, oor, eur, nk. - Woordbeeldstrategie: dit is een visuele strategie; je weet hoe je een bepaald woord schrijft. Bij deze strategie wordt er een beroep gedaan op het woordgeheugen. De koppeling maken naar de betekenis is ook erg belangrijk. Bijvoorbeeld een ‘wand’ (muur) is met een ‘d’, en een ‘want’ als handschoen is met een ‘t’.
- Analogiestrategie: dit doe je als je een woord schrijft wat lijkt op een ander woord doordat ze dezelfde klankvorm hebben: schrapen – slapen – apen
Of woorden kunnen schrijven die een overeenkomst hebben in betekenis:
vertrouwelijk – trouwen – trouw - Hulpstrategie: een (zelfbedacht) geheugensteuntje, hulpregel of ezelsbruggetje gebruiken.
- Regelstrategie: bij het schrijven van een woord een spellingregel toepassen. Veel voorkomende spellingregels: verlengingsregel, verenkelingsregel, verdubbelingsregel.
TIP: maak een spiekboekje bij de regel!
Benieuwd welke foutjes jouw kind nog maakt? Doe de spellingtest!
Geraadpleegde bronnen:
Huizenga, 2016, Taal & didactiek – Spelling, Noordhoff uitgevers
Malmberg, 2019, Taal Actief 4 – Malmberg Uitgeverij
Praktijkvoorbeelden uit de klas en van een dyslexiebehandelaar ontvangen.
Dit blog is geschreven door Shelby Vos, intern begeleider en leerkracht in het basisonderwijs.
Ontdek motiverende quizzen en games.
Twijfel je? 14 dagen geldteruggarantie!